Bzavpress ||

نوسه‌ران

جارێكی تریش مه‌لا به‌ختیار !!

شوان هەورامی

هه‌ر جاره‌ی ئه‌م كاراكته‌ره‌ قسه‌ ده‌كات هه‌روه‌كو چۆن ئیسلامیه‌كان چاوه‌ڕوانن سنووری پیرۆزییه‌كانیان ببه‌زێنێت ، هه‌رواش ئه‌ندامانی حیزبه‌كه‌ی ده‌ستیان له‌سه‌ر دڵیانه‌ ئیحراج و شه‌رمه‌زاریان بكات ، ئه‌م پیاوه‌ به‌رپرسه‌ له‌ زۆر شكستی حیزبه‌كه‌ی و له‌ دوا هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانییشدا كادیرانی باڵای حیزبه‌كه‌ی تكایان لێكرد كه‌ قسه‌ نه‌كات ، بۆ ئه‌وه‌ی نه‌بێته‌ هۆی تۆماركردنی شكستێكی تر .
پاشخانی مه‌لا به‌ختیار ئایدبۆلۆژیی " ماركسیست – لینینیست " ی تووندڕه‌وانه‌یه‌ ، له‌ كاتی شۆڕشی شاخدا به‌ رێبازی سیاسیی و فیكریی كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانیش رازیی نه‌بوو بۆیه‌ له‌وان جیابووه‌وه‌ و " ئاڵای شۆڕش " ی دامه‌زراند . كه‌ ئه‌وه‌ مێژوویه‌كه‌ زۆرێك له‌وانه‌ ده‌یزانن كه‌ له‌و كاته‌دا له‌ شۆڕشی شاحدا به‌شدار بوون و دواجار ئه‌و تووندڕه‌وییه‌ به‌ شكست گه‌یشت و ناوبراو گه‌ڕایه‌وه‌ ناو ماڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی یه‌كێتی نیشتمانیی كوردستان .
دوای ئه‌وه‌ی بلۆكی خۆرهه‌ڵاتی سۆسیالیستیی هه‌ره‌سی هێنا ، هه‌موو پارت و بۆچوونه‌ چه‌په‌كان تووشی داڕمانی ئایدبۆلۆژی بوون و ئه‌و بلۆكه‌ سه‌رمایه‌دارییه‌ی شۆڕشیان له‌ دژی به‌رپا كردبوو ، له‌ ژێر درووشمی قبوڵ كردنی دیموكراسیی و مافی مرۆڤ و مه‌ده‌نیخوازیدا خۆیان ته‌سلیم كرده‌وه‌ ، هه‌ر بۆیه‌ زۆربه‌ی چه‌په‌كانی خۆرهه‌ڵات ئێستا به‌ ریكلام و بانگه‌شه‌ زۆر خۆیان له‌ پارته‌كانی خۆرئاوا به‌ دیموكراسیی تر ده‌زانن ، به‌ڵام له‌ راستیشدا جگه‌ له‌ بۆیاخێكی رواڵه‌ت نه‌یانتوانیووه‌ له‌و پاشخانه‌ دیكتاتۆریی و ئایدیۆلۆژییه‌ خۆیان رزگار بكه‌ن ، هه‌ر بۆیه‌ له‌كاتی چه‌پ بوونیاندا چۆن بیریان كردۆته‌وه‌ ئێستاش به‌ هه‌مان شێوه‌ و شێواز بیر ده‌كه‌نه‌وه‌ ، به‌ تایبه‌تی ئه‌وانه‌یان كه‌ چه‌پ بوون له‌ جیهانی ئیسلامیدا و ئه‌وه‌ی له‌ ژێر ئه‌و ناونیشانه‌دا بۆیان نه‌چووه‌ سه‌ر ئێستا ده‌یانه‌وێت له‌ژێر سایه‌ی سه‌رمایه‌داریی خۆرئاواییدا بیكه‌ن ئه‌ویش دژایه‌تیی ئیسلامیه‌كانه‌ . هه‌ر بۆیه‌ ده‌بینین كاتێ " فیلی كلایس " ی سكرتێری ناتۆ له‌ ساڵی 1994 دا لێیان پرسی ئێوه‌ ناتۆتان له‌ دژی په‌یمانی وارشۆ و كۆمۆنیسته‌كان دروستكرد ، دوای نه‌مانی ئه‌وان ئێوه‌ به‌چ هۆكارێك ئه‌م په‌یمانه‌ درێژه‌ پێده‌ده‌ن ؟ له‌ وه‌ڵامدا گوتی : جه‌نگی داهاتووی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئیسلامیه‌ تووندڕه‌وه‌كاندایه‌ . هه‌ر بۆیه‌ش چه‌په‌كانی دوێنێ و دیموكراتخوازه‌كانی ئه‌مڕۆی جیهانی ئیسلامیش بوونه‌ پاشكۆی ئه‌م بانگه‌وازه‌ و دووباره‌ له‌ ژێر ئه‌م ئاڵایه‌دا خۆیان بۆ دژایه‌تی سازدایه‌وه‌ ، دیاره‌ وڵاتی ئێمه‌ش له‌م هاوكێشه‌یه‌ به‌ده‌ر نیه‌ و هه‌موان به‌ ئاشكرا ئه‌م دیارده‌یه‌ ده‌بینن !!
ئه‌و قسانه‌ی مه‌لا به‌ختیار تازه‌ نین ، پێشتریش له‌ نوسینێكدا رایگه‌یاندبوو : هه‌ر ئیسلامیه‌ك له‌ هه‌ر شوێنێكی دونیادا سه‌ركه‌وێت جێگه‌ی نیگه‌رانی ئێمه‌یه‌ . هه‌ر ئه‌و پاڵنه‌ره‌شه‌ وایكرد كه‌ ناوبراو له‌ كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی میسردا بۆ سه‌رخستنی دژه‌كانی ته‌وژمی ئیسلامیی سه‌ردانی ئه‌و وڵاته‌ بكات و له‌گه‌ڵ حه‌مدین سه‌باحی كۆببێته‌وه‌ ، كه‌ حه‌مدین سه‌باحی یه‌كێك بوو له‌ پشتیوانه‌ سه‌رسه‌حته‌كانی سه‌دام حسه‌ین و سه‌رۆكایه‌تیی شانده‌كانی عه‌ره‌بی ده‌كرد بۆ به‌غدا ، به‌ڵام له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌باحی ركابه‌ری ئیسلامیه‌كان بوو مه‌لا به‌ختیار پشتیوانیی لێده‌كرد ، به‌ڵام له‌ كاتی نه‌خۆشكه‌وتنی " مام جه‌لال " دا ته‌نیا سه‌رۆكێكی عه‌ره‌بیی هه‌واڵی ته‌ندروستی ناوبراوی پرسی محه‌مه‌د مورسی سه‌رۆكی میسر بوو !!
لێره‌دا حه‌ز ده‌كه‌م چه‌ند دێرێكیش له‌سه‌ر تۆمه‌ته‌كانی ناوبراو به‌رانبه‌ر به‌ هه‌ڵه‌بجه‌ و ئیسلامیه‌كان و تووندوتیژیی بنووسم .
به‌رهه‌مهێنه‌ری تووندوتیژیی :
هه‌موو جارێ ئه‌م كاراكته‌ره‌ ئیسلامیه‌كان به‌ تووندوتیژیی تۆمه‌تبار ده‌كات ، به‌ڵام به‌ڕاستی به‌رهه‌مهێنه‌ر و یارمه‌تیده‌ری ئه‌و تووندڕه‌وییه‌ كێیه‌ ؟ ئاماژه‌ به‌م چه‌ند خاڵه‌ ده‌ده‌م :
1. كاتی خۆی گرووپێكی تووندڕه‌و له‌ ریزه‌كانی بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامیدا دروست بوون و خۆیان ناونابوو حه‌ماس ، بزووتنه‌وه‌ ئه‌وانی ده‌ركرد و به‌ ناچاریی چوونه‌ ناوچه‌ی قه‌ندیل ، به‌ڵام پاش ماوه‌یه‌ك به‌ ئۆتۆمبێلی ره‌سمیی ده‌زگایه‌كی ئه‌منی به‌ 7 ئۆتۆمبێله‌وه‌ له‌ قه‌ندیله‌وه‌ هێنانیانه‌وه‌ بۆ پشتی باره‌گاكانی حیزبی سۆسیالیست و له‌وێشه‌وه‌ بۆ ناوچه‌ی ره‌نگین و هه‌ورامان . هه‌ر ئه‌مانه‌ له‌ كاتی راگه‌یاندنی جوندولئیسلامدا له‌ تووندڕه‌وترینی ئه‌و گرووپه‌ بوون .
2. گرتن و ئه‌شكه‌نجه‌دانی لاوانی دیندار و هێشتنه‌وه‌یان بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر له‌ زیندانه‌كاندا به‌بێ دادگایی ئازادكردن ، بووه‌ته‌ هۆی ئه‌وه‌ی سه‌دان لاوی تووڕه‌ درووست ببێت و تووشی په‌رچه‌كردار ببن ، ئه‌مانه‌ش كه‌ره‌سته‌ن بۆ هه‌ر رێكخراوێكی تووندڕه‌وی دووژمن به‌ ته‌جرووبه‌ی كوردستان . كه‌ ئه‌گه‌ر توێژینه‌وه‌ی دروست له‌سه‌ر ئه‌و لاوانه‌ بكرێت ئه‌وا بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌مانه‌ به‌رهه‌می په‌رچه‌كردارن نه‌ك ئه‌وه‌ی به‌ ئیراده‌ی خۆیان ئه‌و رێگه‌ هه‌ڵه‌یان هه‌ڵبژاردبێت .
3. نه‌بوونی فرسه‌تی كار و هه‌بوونی مه‌حسوبیه‌ت و مه‌نسوبیه‌ت له‌ دامه‌زراندن و هه‌ر پۆستێكی كارگێڕیی هه‌رێمدا هۆكارێكی تری تووڕه‌یی لاوه‌كانه‌ ، بیستوومه‌ له‌و گه‌نجانه‌دا هه‌یه‌ كه‌ چوونه‌ته‌ ناو داعش تا ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر هیچ ئیلتیزامێكی دینیی نه‌بووه‌ ، به‌ڵام چونكه‌ ئه‌و رێكخراوه‌ وه‌ڵامده‌ره‌وه‌ی تووڕه‌یی ئه‌وه‌ ، په‌یوه‌ندیی پێوه‌ كردوون .
4. ئه‌و دوو حیزبه‌ی كوردستان بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری حیزبه‌ ئیسلامیه‌كان كه‌م بكه‌نه‌وه‌ ، هاتوون هه‌ر له‌ ره‌گه‌زی خۆیان گرنگیی ته‌واویان داوه‌ به‌ سه‌له‌فیه‌كان و ده‌یان مزگه‌وتی كوردستانیان خستۆته‌ به‌رده‌ستیان و ده‌یان قوتابخانه‌یان كردۆته‌وه‌ و توانا داراییه‌كانی سه‌له‌فیه‌تیش له‌ كوردستان بۆ خۆی جێی پرسیاره‌ ، به‌ڵام ده‌بێ بزانین پرۆگرامی سه‌له‌فیه‌كان ( جیهادیی و ناجیهادییش ) یه‌ك پڕۆگرامه‌ و هه‌موویان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و سه‌رچاوانه‌ و دیدیان بۆ زۆربه‌ی بابه‌ته‌كان وه‌كو یه‌كه‌ ، ئه‌مه‌ش زه‌مینه‌یه‌كی له‌باره‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ هه‌ر ساتێكدا سه‌له‌فیی ناجیهادیی رووی بۆ جیهادیی بوون بگۆڕدرێت ، كه‌ دیاره‌ حیزبه‌ عه‌لمانیه‌كانی كوردستان بۆ قۆناغێكی كاتیی و دژایه‌تی حیزبه‌ ئیسلامیه‌كانی كوردستان ، مه‌ترسیه‌كی گه‌وره‌ تووشی هه‌رێمه‌كه‌ ده‌كه‌ن و له‌ ماوه‌یه‌كی زۆر نزیكدا سیحره‌كه‌ به‌سه‌ر خۆیاندا ده‌شكێته‌وه‌ .
ئایا ئه‌و هۆكارانه‌ تووندڕه‌ویی دروست ده‌كه‌ن یا كاری ئیسلامیه‌كان ، كه‌ چه‌ندین ساڵه‌ به‌شێكن له‌ حاڵه‌تی دیموكراسیی هه‌رێمی كوردستان ؟
به‌ پێی ئه‌و ئامارانه‌ی كه‌ بڵاو كراونه‌ته‌وه‌ چوونی لاوانی پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ناو داعش سنووری 60 كه‌سی تێنه‌په‌ڕاندووه‌ ، نازانم مه‌لا به‌ختیار ئه‌و ئاماره‌ قه‌به‌یه‌ی له‌ كوێ ده‌ستكه‌وتووه‌ ؟ له‌م كاته‌شدا كه‌ په‌رله‌مانی كوردستان هه‌ڵه‌بجه‌ی به‌ پایته‌ختی ئاشتی راگه‌یاندووه‌ ، ئه‌م وتانه‌ی مه‌لا به‌ختیار دژایه‌تیه‌كی ئاشكرای ئه‌و بڕیاره‌یه‌ و ده‌یه‌وێت به‌ پاشخانی ئایدیۆلۆژیی خۆیه‌وه‌ ئه‌و شاره‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی بڕیاره‌كه‌ی په‌رله‌مانه‌وه‌ پێناسه‌ بكات .
به‌ پێی ئاماری ناوه‌نده‌ خۆرئاواییه‌كان زیاتر له‌ ( 12000 ) چه‌كداری داعش بیانین و ئه‌ندامانی ناتۆ و وڵاته‌ هاوپه‌یمانه‌كانیان زۆرترین پشكیان له‌و ژماره‌یه‌دا هه‌یه‌ ، ئایا ده‌كرێت بوترێت داعش ناتۆ و هاوپه‌یمانه‌كانی دروستیان كردووه‌ ؟ شاری وا هه‌یه‌ له‌ ئه‌ڵمانیا زیاتر له‌ ( 200 ) چه‌كداریان له‌ناو داعشدا هه‌یه‌ . له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئه‌م زه‌قكردنه‌وه‌یه‌ی چوونی لاوان بۆ ناو داعش ، جگه‌ له‌ هه‌وڵی ناشیرین كردنی هه‌ڵه‌بجه‌ هیچی تر نیه‌ . ئه‌ی بۆ باسی ئه‌و هه‌موو لاوه‌ پێشمه‌رگه‌یه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ ناكات كه‌ له‌ به‌ره‌ی جه‌نگدان و تا ئێستاش ده‌یان شه‌هید و برینداریان پێشكه‌شی خاك و خه‌ڵكی كوردستان كردووه‌ ؟!
هه‌روه‌كو پێشتریش ئاماژه‌مان پێدا له‌ نه‌بوونی به‌رنامه‌یه‌كی دروست و نادادگه‌ریی له‌ دامه‌زراندن و فرسه‌تی كاردا و به‌ دوور له‌ بنه‌ماكانی مافی مرۆڤ ره‌فتار كردن له‌گه‌ڵ لاوانی دینداردا ، هه‌لومه‌رجێكی له‌باری بۆ تووڕه‌یی و په‌رچه‌كرداری لاوان دروستكردووه‌ ، بوونی ( 1000 ) كیلۆمه‌تریش له‌ سنوور له‌گه‌ڵ ئه‌و رێكخراوه‌ تیرۆریستیی و تووڕه‌یه‌دا زۆر ئاساییه‌ كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌ لاوان په‌یوه‌ندیی به‌ داعشه‌وه‌ بكه‌ن ، كه‌ ئه‌گه‌ر به‌ رێژه‌ وه‌ری بگرین و دووریی و نزیكیی و دادگه‌ریی و فرسه‌تی كار بكه‌ینه‌ پێوه‌ر رێژه‌ی كوردستان له‌گه‌ڵ وڵاتانی ئه‌وروپا و كوردستاندا ئاسمان و رێسمانه‌ . كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌وروپادا بۆ لاوان ره‌خساوه‌ له‌ كوردستاندا بڕه‌خسێنرێ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ هه‌زارانی ناو داعش ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ناو ماڵ و حاڵی خۆیان ، نه‌ك به‌و شێوه‌یه‌ تووڕه‌ ببن له‌ نیشتمان و كه‌سوكاریان !!

به‌روار: 12/10/2014

بینین: 1609