Bzavpress ||

نوسه‌ران

كاریگه‌ریی ( HDP ) له‌ كوێدا ده‌بێت ؟!

شوان هەورامی

وه‌كو چه‌ند جاری تریش ئاماژه‌مان پێداوه‌ ، له‌ دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانی 7ی حوزه‌یراندا ( HDP ) له‌ باكووری كوردستان هه‌لێكی زێڕینی له‌ده‌ستدا بۆ ئه‌وه‌ی له‌ كابینه‌ی حكومه‌تدا به‌شداریی بكات ، سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش كه‌ پارتی چواره‌می ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ بوو ده‌بووه‌ دووه‌مین پارتی كاریگه‌ریی توركیا و زیاتر پرسی ئاشتیی باكوور و كرانه‌وه‌ی دیموكراسیی خێرا تر ده‌كرد ، جگه‌ له‌وه‌ش ره‌گه‌زپه‌رستانی زیاتر گۆشه‌گیر ده‌كرد و به‌ دادگه‌ریی كۆمه‌ڵایه‌تیی و ئابوورییش زیاتر باكووری كوردستانی ده‌بووژانده‌وه‌ ، ده‌یان ساڵیشه‌ یه‌كێك له‌ قوربانیه‌كانی سوپای توركیا كورده‌ ، به‌ ئارامیی و ئاسایش زیاتر له‌ گۆڕه‌پانی سیاسه‌ت دووریان ده‌خسته‌وه‌ ، به‌ڵام مه‌خابن به‌ گوتاری حساب بۆ نه‌كراوی ئایدیۆلۆژیی و چه‌پ ئه‌و هه‌له‌یان له‌ده‌ستدا و به‌ وتاره‌ توونده‌كانیان كوردی باكووریان تووشی شه‌ڕ و نائارامیی كرده‌وه‌ .
جاری پێشوو ( AKP ) پێویستی به‌ هاوپه‌یمانێتیی ( HDP ) هه‌بوو بۆ پێكهێنانی كابینه‌ی حكومه‌ت ، به‌ڵام ئه‌مجاره‌ ئه‌و هه‌له‌ له‌ ده‌ست چوو ، جگه‌ له‌وه‌ش پێگه‌ی ( HDP ) له‌ناو باكووری كوردستاندا دابه‌زیی و بووه‌وه‌ به‌ پارتی دووه‌م ، بۆیه‌ سیاسه‌تمه‌داری پراگماتیی و لۆژیكیی و ژیری ده‌وێت ، كه‌ ئه‌و كه‌وتنه‌ راست بكاته‌وه‌ و له‌ هه‌ناویدا چه‌كه‌ره‌ی سه‌ركه‌وتن راست بكاته‌وه‌ .
به‌ڵام سه‌ره‌تا ده‌بێ (HDP) پێداچوونه‌وه‌ بكه‌ن بۆ شكسته‌كه‌یان بپرسن ، بۆچی جاری پێشوو رێژه‌ی ده‌نگیان به‌رانبه‌ر ( AKP ) بریتیی بوو به‌ " 45 % به‌ 35% " و ئه‌مجاره‌ گۆڕاوه‌ به‌ " 47% به‌ 35% " به‌ قازانجی ( AKP ) ؟ ئایا بۆچی له‌ كۆی ( 5.319.063 ) ده‌نگده‌ری باكووری كوردستان ئاكه‌په‌ ( 3.201.224 ) ده‌نگ و هه‌ده‌په‌ ( 2.117.639 ) ده‌نگ ده‌هێنێ ، كه‌ ( 1.083.785 ) ده‌نگی كه‌م بووه‌ته‌وه‌ ، به‌ شێوه‌یه‌كی تر بڵێین له‌ 24 شاری گه‌وره‌ی باكووری كوردستان 12 یان ده‌نگیان بۆ ئاكه‌په‌ داوه‌ و 12 یان بۆ هه‌ده‌په‌ ؟ ئایا بۆچی كوردانی باكوور سزای هه‌ده‌په‌یاندا له‌ كاتێكدا ئه‌و پارته‌ ئاكه‌په‌ی به‌ شه‌ڕه‌نگێزیی و خراپه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرد ؟ ئایا كوردانی باكوور چییان لێ قه‌وماوه‌ كه‌ له‌ حوزه‌یرانه‌وه‌ بۆ تشرینی دووه‌م ئاوا له‌و كوردایه‌تیه‌ی ئاكه‌په‌ و په‌كه‌كه‌ تووڕه‌ بوون ؟ ده‌بێ ئه‌م وه‌ڵامه‌ باكوورییه‌كان بیده‌نه‌وه‌ ، نه‌ك عاتیفیه‌كانی باشووری كوردستان كه‌ ئاگاداری باكوور نین و به‌ ڕبه‌ی ئایدیۆلۆژیی خۆیان هه‌موو شتێك ده‌پێون ، به‌بێ ئه‌وه‌ی ئاگاداری بابه‌ته‌كه‌ش بن !!
مه‌خابن ئێستاش ده‌میرتاش له‌ دوای ده‌رچوونی ئه‌نجامه‌ نیمچه‌ فه‌رمیه‌كان هه‌ر به‌ هه‌مان زمانی مانگی حوزه‌یران قسه‌ ده‌كات ، بۆیه‌ مه‌ترسیی ئه‌وه‌ هه‌یه‌ هه‌لێكی تری گرنگ له‌ ده‌ست بدات ، تازه‌ ئه‌مجاره‌ ناتوانێت بچێته‌ كابینه‌وه‌ ، به‌ڵام ده‌توانێت رۆڵێكی چالاك له‌ په‌رله‌ماندا بگێڕێت ، چونكه‌ پارتی دادوگه‌شه‌پێدانیش پێویستی پێیه‌تی ئه‌گه‌ر ژیرانه‌ مامه‌ڵه‌ بكات ، ( AKP ) دوو پڕۆژه‌ی هه‌یه‌ بۆ ناو په‌رله‌مانی توركیا ، یه‌كه‌میان گۆڕانكاریی ده‌ستوورییه‌ بۆ زیاتر كرانه‌وه‌ی دیموكراسیی و دووه‌میش گۆڕینی سیستمی وڵاته‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی ، هه‌ر لایه‌نێك بیه‌وێت گۆڕانكاریی له‌ ده‌ستووردا بكات پێویستیی به‌ ( 360 ) ده‌نگی په‌رله‌مانی توركیا هه‌یه‌ ، به‌ڵام ئێستا ( AKP ) ته‌نیا ( 316 ) په‌رله‌مانتاری هه‌یه‌ ، واته‌ بۆ هه‌ر گۆڕینێك پێویستیی به‌ ده‌نگی ( 44 ) په‌رله‌مانتاری تر هه‌یه‌ ، ئه‌گه‌ر نا ده‌بێ بخرێته‌ به‌رده‌م راپرسیی گشتیه‌وه‌ ، جا ماده‌م گۆڕانكارییه‌كه‌ زیاتر دیموكراسییه‌ و كوردیش له‌و گۆڕانكارییه‌ زیاتر به‌هره‌مه‌ند ده‌بێت ، ( HDP ) ده‌توانێت به‌ رێكه‌وتن له‌گه‌ڵ ( AKP ) دا هه‌مواری ده‌ستووریی به‌ شێوه‌یه‌ك بكات ، كه‌ زیاتر خزمه‌ت به‌ كورد و مافه‌كانی بكات ، كه‌واته‌ لێره‌دا ده‌توانێت ببێته‌ پارسه‌نگێكی باش بۆ زیاتر كرانه‌وه‌ی دیموكراسیی و زیندووكردنه‌وه‌ی پرسیی ئاشتیی له‌ باكووری كوردستان . به‌ تایبه‌تیش نه‌ ( PKK ) و نه‌ ( HDP ) یش ئێستا بڕوایان به‌ پرسی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان نیه‌ و زیاتر باسی دیموكراسیی ده‌كه‌ن ، كه‌واته‌ زۆر پێویسته‌ بوونیان له‌ناو ته‌لاری په‌رله‌ماندا بكه‌نه‌ بوونێكی پۆزه‌تیڤ و چالاك .
ئه‌وه‌ی ده‌میرتاش رایگه‌یاند كه‌ ئه‌وان نه‌ك هه‌ر له‌ په‌رله‌ماندا به‌ڵكو له‌ هه‌موو شه‌قام و كۆڵانێكی شاره‌كانی توركیادا ده‌چنه‌وه‌ به‌ گژی ئاكه‌په‌دا ، دووباره‌ كردنه‌وه‌ی درووشمی ئایدیۆلۆژیی نه‌زۆكانه‌یه‌ چونكه‌ :
1. ئه‌مجاره‌ ئاكه‌په‌ ریكۆردی هه‌موو هه‌ڵبژاردنه‌كانی شكاندووه‌ و له‌ گه‌له‌وه‌ شه‌رعیه‌تی وه‌رگرتووه‌ ، واته‌ گه‌ل متمانه‌ی پێداوه‌ ، بۆیه‌ پڕوپاگه‌نده‌ به‌رانبه‌ری بێ مانایه‌ .
2. سیاسه‌ته‌ ئابوورییه‌كانی ئاكه‌په‌ ئه‌وه‌نده‌ به‌هێزن ، هه‌ده‌په‌ و ئه‌وانی تر ناتوانن ره‌خنه‌ی لێ بگرن .
3. زۆریان هه‌وڵدا سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا به‌ فاشیل له‌ قه‌ڵه‌م بده‌ن ، به‌ڵام ئه‌م ده‌نگه‌ زۆره‌ پشتیوانیه‌ له‌ سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئاكه‌په‌ . كه‌واته‌ له‌وێش ناتوانن كاریگه‌ر بن له‌سه‌ر جه‌ماوه‌ر .
4. ئه‌م ده‌نگدانه‌ی كوردانی باكوور سزایه‌كه‌ بۆ هه‌ده‌په‌ كه‌ پێیان ده‌ڵێت سیاسه‌تی ئێوه‌ به‌رانبه‌ر توركیا و به‌ شه‌ڕه‌نگێز نیشاندانی راست نیه‌ ، بۆیه‌ له‌م ده‌رگایه‌شه‌وه‌ سه‌ركه‌وتوو نابن .
5. به‌رده‌وامبوونیش له‌سه‌ر وه‌رگرتنی ئاراسته‌ له‌ سۆسیالیست ئینته‌رناسیۆناڵ و سه‌نگه‌ربه‌ندیی تاران دیمه‌شقه‌وه‌ كاریگه‌ریی نه‌رێنی بۆ سه‌ریان زیاتر ده‌كات ، ئه‌وان جگه‌ له‌ جه‌ماوه‌ری ناوخۆ ( به‌ تایبه‌تی كوردانی باكوور ) له‌ پشتیوانیی هیچ لایه‌نێكی ده‌ره‌كیی سوودمه‌ند نابن و به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ زیاتر ئاسایشیان ده‌خاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌ .
كه‌واته‌ ته‌نیا ئاراسته‌یه‌ك فراكسیۆنی هه‌ده‌په‌ ده‌توانێت شكسته‌كانی پێ راست بكاته‌وه‌ و كوردانی باكوور ئاشت بكاته‌وه‌ ، كار كردنه‌ به‌ ئاراسته‌ی زیاتر یارمه‌تیدانی گۆڕانكارییه‌ ده‌ستووریی و دیموكراسیه‌كانی توركیا و به‌ ته‌واویی دوور كه‌وتنه‌وه‌یه‌ له‌ گوتاری چه‌ك و بێده‌نگ كردنی تفه‌نگه‌كانی قه‌ندیله‌ ، چونكه‌ له‌م قۆناغه‌دا زیانی كه‌مه‌شكێنیان به‌ پرسی ئاشتیی باكوور گه‌یاند .

به‌روار: 04/11/2015

بینین: 1319