 بوخاری چۆن توانیویه‌تی ئه‌م هه‌موو فه‌رموده‌یه بنوسێت؟
وه‌ڵامی گومانه‌كان
زنجیره بیست و هه‌شت
وه‌ڵامی گومانێك ئه‌ده‌ینه‌وه كه‌له‌سه‌ر پیاوێكی به‌ڕێز له‌دوای قورئان كتێبێكی نوسیوه له‌سه‌ر زه‌وی كه كتێبێكی دروسته قورئان مه‌تڵه‌قه‌و گومانی تێدانیه له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌لامی خوای گه‌وره‌یه. ئه‌وی تریشیان حه‌دیسی بوخاری فه‌رموده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوایهﷺ كه به مه‌سانید یاخود سه‌نه‌ده‌وه نوسیویه‌تی پێی ئه‌وترێت( سحیح مسانید یان مسند سحیح بوخاری )ئه‌م حه‌دیسانه‌ی ئه‌م پیاوه به‌ڕێزه بوخاری بڵاوبوه‌ته‌وه به‌چه‌ندین جۆری كتێب شه‌رحی له‌سه‌ر كراوه .ناوی ته‌واوی محمد كوڕی اسماعیل خه‌ڵكی بوخارایه خه‌ڵكی مه‌نتیقه‌ی سه‌مەرقەندە پیاوێكی توركه له‌ساڵی 194ی كۆچی له‌دایك بوه له 256 وه‌فاتی كردوه واته یه‌كسانه به 810 ی زاینی به‌رامبه‌ر به 874ی زاینی خه‌ڵكێك پێی وایه بوخاری له‌خۆیه‌وه حه‌دیسی نوسیوه پێش بوخاری سه‌دان كه‌س هه‌بون محه‌دیس بونه‌و و گێڕایانه‌ته‌وه، بوخاری 2847 حه‌دیسی نوسیوه ئه‌م فه‌رمودانه زۆر بونه‌ته‌وه به‌هۆكاری مه‌تنه‌كانی یان ڕاویه‌كانی دوباره‌كراوه‌ته‌وه بوه‌ته نزیكه‌ی پێنج هه‌زار حدیس ئه‌گینا ئه‌و حه‌دیسانه‌ی بوخاری نوسیویه‌تی له مسانی له سحیحی مسندی بوخاری واته ئه‌و سه‌نه‌ده‌ی هه‌یه‌تی له‌سه‌ری نوسیویه‌تی سه‌د له‌سه‌د سحیحه هێناویه‌تی 2749 حه‌دیسه باقی تری دوباره‌یه كه‌سی ئاسایی ئه‌توانێت كتێب بنوسێت 2700 فه‌رموده‌ی تێدا بنوسێت ئه‌و خه‌ڵكه‌ی ئه‌و گومانه دروست ده‌كه‌ن له‌سه‌ر بوخاری له‌سه‌ر 2749 حه‌دیسه ئه‌وه‌ی كه گێڕاویه‌ته‌وه بوخاری زیاد له شه‌سه‌ت هه‌زار حه‌دیسی له‌به‌ربوه بۆئه‌وانه‌ی تری نه‌نوسیوه به‌ڵكو هه‌ر ئه‌و 2700 حه‌دیسه نوسراوه‌ته‌وه مامۆستاكانی بوخاری امام احمد بوه امامی شافعی بوه امامی ابو حنیفه بوه له‌زه‌مه‌نی ئه‌وان ژیاوه ئه‌وان زوتر وه‌فاتیان كردوه ئه‌م مناڵتربوه پێش بوخاری كتێبی حه‌دیس نوسراوه‌ته‌وه ئیمامی مالیكه مه‌سندی امامی ابو حنیفه‌یه وه مسندی ئیمامی شافعیه وه مسندی ئیمامی ابو احمده ئه‌وانه‌ی كه ناسراون جگه له‌و پیاوه‌به‌ڕێزانه‌ی تر موحه‌دیس بون بوخاری ئه‌و حه‌دیسانه‌ی وه‌رگرتوه هه‌مووی له‌وكتێبانه نوسراوه‌ته‌وه شتێكی نه‌هێناوه‌ته‌وه مونفه‌رید بێت ،ئه‌وی كه‌له‌ناو خه‌ڵكدا باوبوه ئه‌وه‌ی له‌ناو خه‌ڵكدا سه‌د له‌سه‌د ڕاست بوه ئه‌وه‌ی وه‌رگرتوه ئه‌وه‌ی نوسیوه‌ته‌وه هیچ كاتێك بوخاری له‌خۆیه‌وه حه‌دیسی وه‌رنه‌گرتوه، ئه‌وه‌شی پێی ئه‌وترێ پیاوی ئاڵتونی له‌لای بوخاری یان ته‌نها به‌هۆكاری ئه‌وه‌ی له‌ناو هه‌موو موحه‌دیسه‌كاندا وه‌كو ئیمامی ابوحنیفه وه‌كو ئیمامی مالیك وه‌كو ئیمامی شافعی وه‌كو ئیمامی ئه‌حمه‌د وه‌كو هه‌موو ئه‌و موحه‌دیسه به‌ڕێزانه‌ی تر له‌لای ئه‌ووانیش هه‌بوه ئه‌م ئه‌وه‌ی ڕاست و دروسته ئه‌گه‌ر بڵێم له‌و ملوێنان حه‌دیسانه‌ی كه به‌ناوی پێغه‌مبه‌ری خوا كراوه 2700 حه‌دیسی هێناوه بۆ ئه‌م ئومه‌ته له‌هه‌موو بابه‌كاندا كۆی كردوه‌ته‌وه كه‌واته سحیحی بوخاری سه‌د له‌سه‌د ڕاسته سه‌نه‌دی هه‌یه هه‌ندێ له‌عه‌ره‌ب و قورئانیه‌كان و كوردی خۆمان ئه‌ڵێن 183 ساڵی بوخاری كه‌باس كراوه هی مێژوی موسڵمانان دیارنیه حسابی پێغه‌مبه‌ری خوایانﷺ كردوه تا بوخاری دێت بیریان چوه كه ئیمامی مالیك و ئیمامی ابوحنیفه وئیمامی شافعی و ئیمامی احمد هه‌موو ئه‌مانه موحه‌دیس بون هه‌موی سه‌رمه‌زهه‌ب بون جگه له‌و هه‌موو پیاوه به‌ڕێزه‌ی تر هه‌موو عوله‌مای گه‌وره‌ی ئه‌م ئیسلامه بونه ،له‌به‌رئه‌وه ئه‌وانه‌ی ئه‌م گومانه ئه‌كه‌ن بوخاری ئه‌م هه‌موو حه‌دیسه‌ی له‌كوێ هێناوه و چۆن نوسیویه‌تی؟ ئیمامی بوخاری له ئیمامی مالیكی وه‌رگرتوه له‌ئیمامی شافعی وه‌ری گرتوه له‌ئیمامی ئه‌حمه‌د وه‌ری گرتوه ابو حنیفه خاوه‌نی حه‌دیسی گه‌وه‌یه ئه‌مانه موحه‌دیسن ئیمامی بوخاری خوێندكاری ئیمامی ئه‌حمه‌د بوه هه‌مومان ئه‌زانین ئیمامی ئه‌حمه‌د پیاوێكی موحه‌دیسی گه‌وره بوه.
به‌روار: 15/01/2020
بینین: 2326
|