Bzavpress ||

نوسه‌ران

سه‌ربه‌خۆیی بوون له‌ فیقهو فه‌توا .. فره‌ رێ و فره‌ ره‌هه‌ند ..!!

عبدالرحمن محمدعارف‎ ‎

--- پشكی ( 32 - 33 ) ---
لێره‌دا پرسێك یه‌خه‌مان ده‌گرێت پێویستی به‌ راستكردنه‌وه‌یه‌، ئه‌وه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌ندێك له‌ خوێنه‌ران له‌سه‌ر فیقهو فوقه‌ها بریاری تیژره‌وو ره‌شكه‌ره‌وه‌ ده‌ده‌ن، كه‌چی ئه‌و هه‌نده‌ (ره‌شخوازانه‌) به‌ هه‌ردوو حاڵه‌تی (بالقوە) و (بالفعل) ده‌ریان خستووه‌ كه‌ئه‌وه‌ كاری ئه‌وان نیه‌و له‌ ده‌ره‌وه‌ی (پسپۆری)یانه‌و به‌ خوتو خۆرایی ئه‌و خۆهه‌ڵقورتاندنه‌یان كردووه‌ته‌ له‌كه‌یه‌ك به‌سه‌ر سه‌لیقه‌ وسلوكی خۆیانه‌وه‌. ئه‌وانه‌ زوو زوو بێ وه‌ستان و تیامان هه‌رچیان به‌ دڵ نه‌بوو مۆری (ئه‌وه‌ فیقهه‌)ی پێوه‌ ده‌لكێنن و سووكی ده‌كه‌ن!. بێ ئه‌وه‌ی هه‌نێك خۆیان زه‌حمه‌ت بده‌ن و سنوری فیقهو پێناسه‌ی قوقه‌هاو ئوسوڵییه‌كان بۆی ره‌چاو بكه‌ن، هه‌ر ئه‌وانه‌ی رۆژانه‌ زاراوه‌ی فیقهیان كردووه‌ته‌ چه‌كی ره‌تكردنه‌وه‌ی هه‌ر باسێكی (ئیسلامییانه‌) خۆیان شه‌وانه‌و رۆژانه‌ بوونه‌ته‌ جێبه‌ جێكاری ئه‌و مه‌سه‌له‌ فیقهییانه‌، یانی ئه‌وان به‌ ده‌م و قه‌ڵه‌میان شه‌ر به‌ فیقهو كه‌سانی فیقهیی ده‌فرۆشن و وه‌لێ به‌كارو باریان ئامێرێكن بۆ زیندوو ناساندنی فیقهه‌كان!، ئه‌گه‌ر له‌وانه‌ كه‌سێكیان هه‌بێت نوێژو رۆژو زه‌كات و حه‌ج و مامه‌ڵه‌ی شه‌رعی و... هتدیان نه‌بێت ئه‌وه‌یان له‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م بازنه‌ی تێروانینه‌ی ئێمه‌ن و قسه‌ی تریان پێویسته‌. بۆ راستكردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌ڵه‌و هه‌ڵه‌شه‌ییه‌ بۆ چه‌مكی فیقهـ سێ قسه‌م هه‌یه‌ :
1- (فیقهـ) به‌ پێناسه‌ی فوقه‌ها زانین و ناسینی حوكمه‌ شه‌رعیه‌ كردارییه‌كانن كه‌ له‌ رێگه‌ی به‌ڵگه‌ جوزئیه‌كانی قورئان و سوننه‌ته‌وه‌ ده‌ناسرێن، یان هه‌ر خودی حوكمه‌كان به‌ فیقهـ ناوده‌برێن .
2- زۆرێكی(فیقهـ) بریتین له‌ حوكمه‌ شه‌رعیه‌ روونه‌ قورئانی و سوننه‌تیه‌كان كه‌ هه‌موویان له‌ نێوان فه‌رمان و قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان و موباحه‌كان كۆبووه‌ته‌وه‌ و هیچ موسڵمانێك ناتوانێت بێ ئه‌و (فیقهه‌) له‌ دایك بووانه‌ی وه‌حیی ئاینداری بكات و كه‌س ناتوانێت ده‌سكاری ئه‌و ده‌قانه‌ بكات.
3- زۆرێكی زۆری (فیقهیش) بریتین له‌ بابه‌ته‌ ئیجتیهادیه‌كان و بگاری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ موجته‌هیده‌كان به‌ پێی پێویست و داواكانی واقیعی گۆراوی خه‌ڵك كه‌م و زیادی بكه‌ن، یان ئه‌وه‌یه‌ وه‌كو خۆیان كاری پێبكه‌ن و زیندووی بكه‌نه‌وه‌. كه‌واته‌ ئه‌وانی دژه‌ فیقهـ ده‌بێت یه‌كلایكه‌نه‌وه‌ ئایا دژی هه‌موو فیقهێكن كه‌ زۆرێكیان شه‌ریعه‌تن به‌ فیقهـ ناسێنراون و تێكه‌ڵ به‌یه‌كتر كراون یان ئه‌وه‌یه‌ نه‌خێر دژنین، به‌ڵام ده‌یانه‌وێت بابه‌ته‌ ئیجتیهادییه‌كان گۆرانی به‌سه‌ردا بێت ؟!. ئه‌گه‌ر ته‌نها بابه‌تی ئیجتیهادییان مه‌به‌سته‌ پێویسته‌ به‌ڵگه‌ی روون بێ چه‌ندو چووون و بێ ژاوه‌ ژاویی به‌ ناو فیكری و فیقهیی بهێننه‌وه‌ و خۆیان و خه‌ڵكیش له‌و فه‌رته‌نه‌ نافیكری و نافیقهیانه‌ رزگاربكه‌ن !. ئه‌وه‌نده‌ش هه‌یه‌ فیقهـ به‌ زاراوه‌ قورئانییه‌كه‌ مانایه‌كی فراوانترو قوڵتری هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش باس بكه‌ین ده‌بێته‌ به‌ڵگه‌ی قورس به‌سه‌ریانه‌وه‌ با ئه‌وه‌ش بمێنێت بۆ داهاتوو

به‌روار: 02/02/2015

بینین: 1511