 ٣٢: سورة السجدة
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
الم ﴿1﴾
سه‌رنجی سه‌ره‌تای سوره‌تی (البقرة) بده.
تَنزِيلُ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِينَ ﴿2﴾
ئه‌م کتێبه (ئه‌م قورئانه) هیچ گومانی تیا نیه، له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاری جیهانه‌کانه‌وه، هاتۆته خواره‌وه.
أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَّا أَتَاهُم مِّن نَّذِيرٍ مِّن قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ ﴿3﴾
(خوانه‌ناسان) ده‌ڵێن که (محمد صلی الله علیه وسلم ئه‌م قورئانه‌ی) هه‌ڵبه‌ستووه، (هه‌رگیز وا نیه) به‌ڵکو (قورئان) ڕاسته‌قینه‌یه‌که له په‌روه‌ردگارته‌وه (نێردراوه)، بۆ بێدارکردنه‌وه‌ی قه‌وم و هۆزێك که پێش تۆ بێدارخه‌ره‌وه‌یه‌کیان بۆ نه‌هاتووه، به‌ڵکو ڕێگه‌ی هیدایه‌ت و (ئیمان) بگرنه به‌ر.
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ مَا لَكُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ ﴿4﴾
خوا ئه‌و زاته‌یه که ئاسمانه‌کان و زه‌وی و هه‌رچی له نێوانیاندا هه‌یه له شه‌ش ڕۆژدا دروستی کردووه (مه‌رج نیه درێژی ئه‌و ڕۆژانه به‌قه‌ده‌ر درێژی شه‌وو ڕۆژی زه‌وی بێت که به بیست و چوار سه‌عات جارێك به‌ده‌وری خۆیدا ده‌سوڕێته‌وه، چونکه هه‌ندێ ڕۆژ هه‌روه‌ك قورئان خۆی ئاماژه‌ی بۆ ده‌کات هه‌زار ساڵه)، له‌وه‌ودوا له‌سه‌ر ته‌ختی (فه‌رمانڕه‌واییه‌وه) سه‌رپه‌رشتی کارو فرمانی دروستکراوانی ده‌کات و ئه‌وه‌ی ئه‌و عیلمی پێی هه‌یه‌و ده‌یزانێ هه‌ر ئه‌وه پێش دێت (جا ئیتر ئه‌مه چۆنه، له کوێیه، که‌ی دروستکراوه پرسیارانێکن که له ڕاده‌ی تێگه‌یشتن و بیروهۆشی ئاده‌میزاد به‌ده‌رن)، خه‌ڵکینه جگه له‌و (خوایه) که‌س نیه پشتیوانیتان لێ بکات یا تکاکارتان بێت، ئایا یاداوه‌ری وه‌رده‌گرن و تێده‌گه‌ن.
يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ ﴿5﴾
(ئه‌و خوایه) له ئاسمانه‌وه کاروباری زه‌وی ڕێك ده‌خات و سه‌رپه‌رشتی ده‌کات، له‌وه‌ودوا و به‌سه‌رهاته‌کان و کارو کرده‌وه‌ی به‌نده‌کان ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ لای له ڕۆژێکدا که به‌رانبه‌ر هه‌زار ساڵه به حسابی ئێوه.
ذَلِكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿6﴾
ئا ئه‌و خوایه زانایه به نهێنی و ئاشکراکان، له هه‌مان کات دا خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات و میهره‌بانیشه.
الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنسَانِ مِن طِينٍ ﴿7﴾
ئه‌و (خوایه) زاتێکه هه‌موو شتێکی به چاکیی و ڕێکوپێکی دروستکردووه، له سه‌ره‌تاوه ئاده‌میزادیشی له خاك دروستکردووه.
ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِينٍ ﴿8﴾
پاشان زنجیره‌ی نه‌وه‌کانی له ئاوێکی ساده‌و بێ نرخ به‌دیهێناوه (به‌و شێوه‌یه‌ی که زانراوه).
ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ ﴿9﴾
پاشان (ئاده‌میزادی) به ڕێك و پێکی ڕێکخست، له ڕۆح و گیانێك (که خوا خاوه‌نیه‌تی) فووی پیا کرد، ئینجا ده‌زگای بیستن و بینین و لێکدانه‌وه‌ی پێبه‌خشیون، به‌ڵکو سوپاسگوزاربن.
وَقَالُوا أَئِذَا ضَلَلْنَا فِي الْأَرْضِ أَئِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ بَلْ هُم بِلِقَاء رَبِّهِمْ كَافِرُونَ ﴿10﴾
(له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو به‌لگه به‌هێزانه‌دا خوانه‌ناسان) ده‌ڵێن: ئایا ئه‌گه‌ر (مردین) و بزر بووین له توێی خاکی زه‌ویدا، ئایا جارێکی تر سه‌رله‌نوێ دروست ده‌کرێینه‌وه؟! به‌ڵکو ئه‌وانه (هه‌ر قسه ده‌که‌ن ئه‌گینا له بنه‌ڕه‌تدا) به ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی په‌روه‌ردگاریان به‌وه‌ڕیان نیه..
قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ ﴿11﴾
(به‌و بێ بروایانه) بڵێ: فریشته‌ی گیانکێشان که کاری گیانکێشانتانی پێ سپێدراوه به‌و کاره هه‌ڵده‌ستێت، له‌وه‌ودوا بۆ لای په‌روه‌ردگارتان ده‌گه‌ڕێنه‌وه.
وَلَوْ تَرَى إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاكِسُو رُؤُوسِهِمْ عِندَ رَبِّهِمْ رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ ﴿12﴾
(له ڕۆژی قیامه‌تدا) ده‌بینی ئه‌و تاوانبارانه‌ی (که باوه‌ڕیان به زیندووبونه‌وه نه‌بوو) خه‌جاڵه‌ت و سه‌رشۆڕن له به‌رده‌م (دادگای) خواییدا، (ده‌ڵێن): په‌روه‌ردگارا (ئه‌وه ئیتر به‌چاوی خۆمان) بینیمان، به گوێی خۆمان بیستمان (ئه‌وه‌ی بڕوامان پێی نه‌بوو، ئێسته‌ش) ئێمه بگێڕه‌وه (بۆ دنیا) مه‌رج بێ هه‌ر کاروکرده‌وه‌ی چاکه ئه‌نجام بده‌ین، ئێمه ئێسته ته‌واو دڵنیاین..!!
وَلَوْ شِئْنَا لَآتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدَاهَا وَلَكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ ﴿13﴾
بێگومان ئه‌گه‌ر بمانویستایه هه‌موو که‌سێکمان هیدایه‌ت و ڕێنموویی ده‌کرد (به ناچاری و به‌بێ ویستی خۆیان)، به‌ڵام بڕیاری من ئه‌وه‌یه (که ئاده‌میزاد په‌رییه‌کان سه‌ربه‌ست و سه‌رپشك و ئازاد بکه‌م، سه‌رئه‌نجامیش) هه‌ر دۆزه‌خ پڕ ده‌که‌م له په‌رییه‌کان و له خه‌ڵکی تێکڕا، (له‌وانه‌ی بڕاویان به خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی نه‌بوو).
فَذُوقُوا بِمَا نَسِيتُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا إِنَّا نَسِينَاكُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿14﴾
ده‌ی که‌واته بچێژن ئێش ماده‌م ئێوه ئه‌م ڕۆژه‌تان فه‌رامۆش کرد، ئێمه‌ش ئێوه پشتگوێ ده‌خه‌ین، بچێژن ئێش و سزای نه‌براوه، له‌سه‌رئه‌نجامی کارو کرده‌وه‌تاندا…
إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ ﴿15﴾
ئه‌وانه‌ی بڕوایان به ئایه‌ته‌کانی ئێمه هه‌یه هه‌رکاتێ یاداوه‌ری ده‌کرێن پێی، خێرا سوژده ده‌به‌ن، (ته‌سبیحات) و سوپاسگوزاری په‌روه‌ردگاریان ده‌که‌ن، ئه‌وانه (به‌هیچ شێوه‌یه‌ك) فیزیان نیه‌و خۆیان به گه‌وره نا‌زانن.
تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿16﴾
(ئه ئیمانداره به‌خته‌وه‌رانه) نێوانیان خۆش نیه له‌گه‌ڵ ڕاکشان له جێگه‌و ڕێگه‌ی گه‌رم و نه‌رما (واته به‌نوێژو خواپه‌رستی شه‌وگار ده‌به‌نه سه‌ر)، هه‌میشه نزاو پاڕانه‌وه‌یان ڕوو به په‌روه‌ردگاریانه (له خه‌شم و قین و دۆزه‌خی) ده‌ترسن، ئاواتی (ڕه‌زامه‌ندی و به‌هه‌شتیان) هه‌یه، وه له‌و ڕزق و ڕۆزی و (توانایی و زانیاری)یه‌ی پێمان به‌خشیون ده‌به‌خشن.
فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿17﴾
جا هێچ که‌س (له‌و به‌خته‌وه‌رانه) نازانێ چی بۆ حه‌شارداوه (له نازو نیعمه‌تی جۆراوجۆر) که چاوان پێی گه‌ش ده‌بنه‌وه و به‌دیتنی شاد ده‌بن، له پاداشتی کارو کرده‌وه‌ی (چاك و پاکیاندا) که ئه‌نجامیانداوه.
أَفَمَن كَانَ مُؤْمِنًا كَمَن كَانَ فَاسِقًا لَّا يَسْتَوُونَ ﴿18﴾
ئایا ئه‌و که‌سه‌ی ئیمانداره وه‌ك ئه‌و که‌سه‌یه که تاوانبارو بێدینیه؟ بێگومان هه‌رگیز چونیه‌ك نین..
أَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَى نُزُلًا بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿19﴾
به‌ڵکو ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕیان هێناوه‌و کرده‌وه‌ی چاکه‌یان ئه‌نجامداوه شوێنه‌واریان به‌هه‌شته (که بۆ هه‌میشه جێگه‌ی حه‌وانه‌وه‌و حه‌سانه‌وه‌یه)، هه‌ر له‌وێ داده‌به‌زن، له پاداشتی کاروکرده‌وه‌ی (جوان و چاك و ڕێك و پێکیاندا).
وَأَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ كُلَّمَا أَرَادُوا أَن يَخْرُجُوا مِنْهَا أُعِيدُوا فِيهَا وَقِيلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّذِي كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ ﴿20﴾
ئه‌وانه‌ش تاوانبارو بێدین بوون، شوێنه‌واریان ناو ئاگری دۆزه‌خه، هه‌رکاتێك بیانه‌وێت لێی ده‌رچن ده‌گێڕدرێنه‌وه ناوی و پێیان ده‌وترێت بچێژن سزای ئه‌و ئاگره‌ی که بڕواتان پێی نه‌بوو.
وَلَنُذِيقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَى دُونَ الْعَذَابِ الْأَكْبَرِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿21﴾
هه‌روه‌ها ئێمه تاڵاو له دنیادا ده‌که‌ین به گه‌روویاندا، (پێش) سزای سه‌خت و گه‌وره‌ی (قیامه‌ت) به‌ڵکو (هۆشێ بکه‌نه‌وه و بیرێك بکه‌نه‌وه‌و) بگه‌ڕێنه‌وه (بۆلای ئیمان).
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنتَقِمُونَ ﴿22﴾
جا کێ هه‌یه له‌و که‌سه سته‌مکارتره که به ئایه‌ته‌کانی خوا یاداوه‌ری ده‌کرێت، که‌چی پشتی لێ هه‌ڵده‌کات و گوێی پێنادات، به‌ڕاستی ئێمه تۆڵه له تاوانبارو تاوانکاران ده‌سێنین.
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَلَا تَكُن فِي مِرْيَةٍ مِّن لِّقَائِهِ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿23﴾
به‌ڕاستی ئێمه کتێبی (ته‌ورات)مان به‌خشی به موسا، تۆ (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) هیچ گومانت له‌لایه‌ن ئێمه‌وه به‌خشراوه به‌و، ئه‌و کاته ئێمه ئه‌ویشمان کرد به ڕێنمونی بۆ نه‌وه‌ی ئیسرائیل.
وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ ﴿24﴾
له‌وه‌ودوا کاتێ که خۆگری و ئارامییان کرده پیشه‌یان کردمانن به پێشه‌واو (ده‌سه‌ڵاتمان) پێ به‌خشین)، چونکه ئه‌وکاته دڵنیایی و بڕوایه‌کی ته‌واویان هه‌بوو به ئایه‌ته‌کانی ئێمه.
إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿25﴾
به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت (دوای ئه‌وه‌ی که بوونه چه‌نده‌ها ده‌سته‌و گرۆ) له‌ڕۆژی قیامه‌تدا له‌یه‌ك جیایان ده‌کاته‌وه، چاك و خراپیان دیاری ده‌کات له‌و شتانه‌دا که‌وا ئه‌وان کێشه‌یان له‌سه‌ری هه‌بوو، وه ڕووبه‌ڕووی یه‌ك ده‌بوونه‌وه‌و به‌رانبه‌ر یه‌ك ده‌وه‌ستاوه.
أَوَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ أَفَلَا يَسْمَعُونَ ﴿26﴾
ئایا ئه‌وه په‌ندو ئامۆژگاری وه‌رناگرن له‌وه‌ی که: ئێمه پێش ئه‌مان چه‌نده‌ها جیل و نه‌وه‌مان له‌ناوبردووه، به‌ناو ماڵه‌کانیاندا دێن و ده‌چن، به‌ڕاستی ئاو له‌و (دیمانانه‌دا) به‌ڵگه‌ی زۆر به‌هێز هه‌یه، ئایا ئه‌وه نابیستن؟!
أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْمَاء إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنفُسُهُمْ أَفَلَا يُبْصِرُونَ ﴿27﴾
ئایا ئه‌وه نابینن که چۆن ئێمه ئاو کێش ده‌که‌ین و ده‌یبه‌ین بۆ زه‌وی و زاری وشك و بێ ڕووه‌ك، وه (به‌و ئاوه) ڕوه‌ك و گژوگیا ده‌ردێنین که ماڵاتیان و خۆیشیان لێی ده‌خۆن، ئایا ئه‌وه نابینن و سه‌رنج ناده‌ن؟!
وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْفَتْحُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿28﴾
(بێ باوه‌ڕان) ده‌ڵێن: باشه ئه‌وه که‌ی ئه‌م جیاکردنه‌وه‌یه پێش دێت، ئه‌گه‌ر ڕاست ده‌که‌ن؟!
قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لَا يَنفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ ﴿29﴾
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: ڕۆژی جیاکردنه‌وه‌و (سه‌رکه‌وتنی ئیمان)، باوه‌ڕهێنانی کافران هیچ سوودی نابێت بۆیان، هیچ مۆڵه‌تیشیان نادرێت (په‌شیمانیش سوودی نابێت).
فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانتَظِرْ إِنَّهُم مُّنتَظِرُونَ ﴿30﴾
تۆ ڕوویان لێ وه‌رگێره‌و گوێیان مه‌ده‌رێ، به‌ڵکو چاوه‌ڕوان به، ئه‌وانه چاوه‌ڕوان کراون!! (له ئاینده‌یه‌کی نزیکدا خۆیان ده‌بیننه‌وه).
|