 ٣: سورة آل عمران
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
الم ﴿1﴾
سه‌رنجی سه‌ره‌تایی سووره‌تی (البقرة) بده.
اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ﴿2﴾
خوا زاتێکه جگه له‌و خوایه‌کی تر نیه، وه ئه‌و هه‌میشه زیندووه‌و چاودێرو ئاگاداره.
نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنزَلَ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ ﴿3﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) قورئان بۆ تۆ به‌ڕاست و دروست دابه‌زیوه، هه‌موو راستیه‌كی تیایه‌و ڕاستی کتێبه پێشوه‌کانیش باس ده‌کات که پێش خۆی ڕه‌وانه کراوه، هه‌روه‌ها خوای گه‌وره ته‌وراتی بۆ (موسا) و ئینجیلی بۆ (عیسا) ڕه‌وانه کردووه..
مِن قَبْلُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ الْفُرْقَانَ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِآيَاتِ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ ﴿4﴾
که پێشتر بونه‌ته هۆی هیدایه‌ت و ڕێنمونیی خه‌ڵکی، هه‌روه‌ها قورئان، که جیاکه‌ره‌وه‌ی حه‌ق و به‌تاڵه ئه‌ویشی ڕه‌وانه کردووه، بێگومان ئه‌وانه‌ی که بڕوایان نیه به ئایات و (معجزة)کانی خوا سزای پڕ ئێشیان بۆ ئاماده‌یه، بێگومان خوای گه‌وره باڵاده‌ست و تۆڵه‌سێنه‌ره (له بێ باوه‌ڕان).
إِنَّ اللّهَ لاَ يَخْفَىَ عَلَيْهِ شَيْءٌ فِي الأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاء ﴿5﴾
به‌ڕاستی هیچ شتێك چ له زه‌ویدا، چ له ئاسماندا له خوا شاراوه نیه‌و هیچی لێ ون نابێت.
هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿6﴾
هه‌ر ئه‌و زاته‌شه که نه‌خشه‌ی ڕوخسارتان له منداڵدانی (دایکتانا) داده‌ڕێژێت به هه‌ر شێوه‌یه‌ك که بیه‌وێت، جگه له‌و خوایه خوایه‌کی تر نیه، وه ئه‌و زاته باڵاده‌ست و دانایه.
هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ ﴿7﴾
هه‌ر ئه‌و زاته قورئانی بۆ سه‌ر تۆ (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) ڕه‌وانه‌کردووه، گه‌لێك ئایه‌تی تێدایه که دامه‌زراوو پایه‌دارو ڕوون و ئاشکران، ئه‌وانه بنچینه‌و بناغه‌ی قورئانه‌که‌ن، هه‌ندێکیشی تیایه که واتای جۆراو جۆر هه‌ڵده‌گرێت و مانای فراوانی هه‌یه، جا ئه‌وانه‌ی که دڵیان دانه‌مه‌زراوو نه‌خۆشه و حه‌ز به لادان له حه‌ق و راستیی ده‌که‌ن شوێنی ئه‌و ئایه‌تانه ده‌که‌ون که مانای جۆراو جۆرو فراوانیان هه‌یه، بۆ ئه‌وه‌ی فیتنه‌و ئاشوب و ناکۆکی و دووبه‌ره‌کی دروست بکه‌ن، یا بۆ ئه‌وه‌ی لێکدانه‌وه‌ی هه‌ڵه‌ی بۆ هه‌ڵبه‌ستن، له حاڵێکدا که لێکدانه‌وه‌ی ئه‌و جۆره ئایه‌تانه هه‌ر خوا خۆی ده‌یزانێت، جا ئه‌و که‌سانه‌ی که له زانستی دا ڕۆچون ده‌ڵێن: ئێمه باوه‌ڕی دامه‌زراومان به هه‌ر هه‌موو (ئه‌و ئایه‌تانه) هه‌یه که له لایه‌ن په‌روه‌ردگارمانه‌وه‌یه، فه‌رمایشتی ئه‌وه، (له ڕاستی دا) ته‌نها خاوه‌ن بیرو هۆشه‌کان یاداوه‌ری و (سوودی) لێ وه‌رده‌گرن.
رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ ﴿8﴾
(ئه‌وانه ده‌ڵێن) پهروهردگارا.. دوای ئه‌وه‌ی که هیدایه‌ت و ڕێنمونییت کردووین، ئیتر دڵه‌کانمان له خشته مه‌به‌و له ڕه‌حمه‌ت و به‌خششی تایبه‌تی خۆت به‌هره‌وه‌رمان بکه، چونکه به‌ڕاستی تۆ به‌خشنده‌و به‌خشێنه‌ری.
رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ ﴿9﴾
پهروهردگارا به‌ڕاستی تۆ کۆکه‌ره‌وه‌ی هه‌موو خه‌ڵکیت له ڕۆژێکدا که گومانی تیا نیه، بێگومان خوا (زاتێك نیه) که به‌ڵێنی خۆی نه‌باته سه‌ر.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ ﴿10﴾
(له‌و ڕۆژه‌دا) به‌ڕستی ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕان نه ماڵیان فریایان ده‌که‌وێت نه ڕۆڵه‌کانیان، تا له سزای خوا ڕزگاریان بکات، وه ئه‌وانه سووته‌مه‌نی ئاگری دۆزه‌خن.
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿11﴾
ئه‌وانه داب و نه‌ریتیان وه‌کو داب و نه‌ریتی داروده‌سته‌ی فیرعه‌ون و ئه‌وانه‌ی که پێشیان هاتوون وایه، ئایه‌ت و (معجزة)کانی ئێمه‌یان به درۆ خسته‌وه، خوایش ئه‌وانه‌ی به‌هۆی گوناهو تاوانیانه‌وه به توندی سزاداو گرفتاری کرد، وه خوا تۆڵه‌سێنه‌رێکی به‌هێزه.
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ سَتُغْلَبُونَ وَتُحْشَرُونَ إِلَى جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿12﴾
به‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕن ڕابگه‌یه‌نه که: سه‌رئه‌نجام شکست ده‌خۆن و تێك ده‌شکێن، له‌وه‌دواش ڕاده‌پێچرێن بۆ ناو دۆزه‌خ که ناخۆشترین خێگه‌یه.
قَدْ كَانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَأُخْرَى كَافِرَةٌ يَرَوْنَهُم مِّثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَاللّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَن يَشَاءُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لَّأُوْلِي الأَبْصَارِ ﴿13﴾
ئه‌و دوو ده‌سته‌یه‌ی که له (جه‌نگی به‌دردا) ڕوبه‌ڕوویه‌ك وه‌ستان نیشانه‌و په‌ندێکی (گرنگیان) ده‌به‌خشی: ده‌سته‌یه‌کیان له پێناوی خوادا ده‌جه‌نگان، ده‌سته‌که‌ی تریان بێ باوه‌ڕبوون، ئیمانداران له‌به‌رچاوی (بێ باوه‌ڕان) دوو ئه‌وه‌نده‌یان ده‌نواند (له مه‌یدانی جه‌نگدا)، (وه خوا فریشته‌یشی دابه‌زاند بۆ یارمه‌تی ئیمانداران)، خوا پشتگیری (هه‌ر ده‌سته‌یه‌ك) و هه‌ر که‌سێك بیه‌وێت ده‌یکات، به‌ڕاستی ئا له‌و ڕووداوه‌دا په‌ندو ئامۆژگاری هه‌یه بۆ ئه‌وانه‌ی که بینایی خۆیان به‌کاردێنن و به وردیی بیر ده‌که‌نه‌وه (که چۆن کۆمه‌ڵێکی که‌م زاڵ بوون به‌سه‌ر کۆمه‌ڵێکی زۆردا).
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ ﴿14﴾
ئاره‌زووی ئافره‌ت و بونی نه‌وه‌ی نێرینه‌و خاوه‌نێتی ئاڵتون و زێڕو زیوو ئه‌سپی چاك و ره‌سه‌ن و (هۆکانی هاتووچۆ) هه‌روه‌ها ماڵات و زه‌وی و زاری کشتوکاڵ بۆ خه‌ڵکی ڕازێنراوه‌ته‌وه، ئه‌وانه هه‌مووی نازونیعمه‌تی ژیانی دنیان، خوایش (بۆ چاکان) چاکترین پێشوازی و نازو نیعمه‌تی ئاماده کردووه.
قُلْ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيْرٍ مِّن ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ ﴿15﴾
(به‌و خه‌ڵکه) بڵێ: ئایا هه‌واڵی چاکتر له‌و نازو نیعمه‌تانه‌تان پێ ڕابگه‌یه‌نم؟!
(ئه‌ویش ئه‌مه‌یه که): بۆ ئه‌وانه‌ی پارێژکارو خواناسن، لای پهروهردگاریان باخه‌کانی به‌هه‌شت ئاماده‌یه که جۆیارو ڕووبار به ژێر دره‌خته‌کانیاو به به‌رده‌م کۆشکه‌کانیا ده‌ڕوات، هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژیانی نه‌بڕاوه له‌گه‌ڵ هاوسه‌رانی پاکیزه‌دا، وه به ده‌م هه‌ستکردنی به‌رده‌وام به ڕه‌زامه‌ندیی خواوه‌ندی ئازیز، بیگومان ئه‌و خوایه بینایه به به‌نده‌کانی.
الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿16﴾
ئه‌وانه‌ی که ده‌ڵێن: پهروهردگارا، به‌ڕاستی ئێمه ئیمان و باوه‌ڕمان هێناوه، ده له گوناهه‌کانمان خۆش ببه، وه له ئاگری دۆزه‌خ بمانپارێزه.
الصَّابِرِينَ وَالصَّادِقِينَ وَالْقَانِتِينَ وَالْمُنفِقِينَ وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ ﴿17﴾
(ئه‌و ئیماندارانه، ئه‌مه سیفه‌تیانه) خۆگرو ئارامگرن (له به‌رانبه‌ر ناسۆرو ناخۆشیه‌کانی ژیانه‌وه)، ڕاستگۆو خواپه‌رستن، ماڵ و سامان ده‌به‌خشن، له به‌ره‌به‌یاندا داوای لێخۆشبوون (له پهروهردگاریان ده‌که‌ن چونکه وا هه‌ست ده‌که‌ن که وه‌ك پێویست خوا په‌رستیان نه‌کردووه).
شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمًَا بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿18﴾
خوای گه‌وره (له ڕێگه‌ی دروستکراوانیه‌وه، که هه‌مووی نیشانه‌ی ده‌سه‌ڵاتی ده‌نوێنێت) خۆی شایه‌تی ده‌دات و ده‌ری خستووه که جگه له‌و خوایه‌کی تر نیه، هه‌روه‌ها فریشته‌کان، هه‌روه‌ها ئه‌و زانستخوازانه‌ی که هه‌ریه‌که‌یان به ڕێگه‌یه‌کی ڕاست و دروست ده‌یسه‌لمێنن، که جگه له‌و زاته خوایه‌کی تر نیه، وه ئه‌و زاته خوایه‌کی باڵاده‌ست و دانایه.
إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللّهِ فَإِنَّ اللّهِ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿19﴾
به ڕاستی دین و ئاینی په‌سه‌ند لای خوا ته‌نها ئاینی ئیسلامه، ئه‌وانه‌ی که کتێبه (ئاسمانیه‌کانیان) دراوه‌تێ، جیاوازیان له نێواندا په‌یدا نه‌بووه مه‌گه‌ر دوای ئه‌وه‌ی که زانستی و زانیاری ته‌واویان پێ گه‌یشتووه (ده‌رباره‌ی ڕاستی و ته‌واوی ئیسلام، به‌ڵام به‌هۆی دنیا په‌رستی و دوورنه‌بینیه‌وه) سته‌میان کردووه له خۆیان و (له ئاینی خوایش)، جا ئه‌وه‌ی باوه‌ڕی به ئایه‌ته‌کانی خوا نه‌بێت، ئه‌وه بێگومان خوا به‌خێرایی حسابی خۆی ده‌کات و (هه‌ر زوو به دۆزه‌خیان ده‌گه‌یه‌نێت).
فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ ﴿20﴾
خۆ ئه‌گه‌ر موجاده‌له‌و گفتوگۆی سه‌ختیان له‌گه‌ڵدا کردیت، تۆ بڵێ: من ڕووی خۆمم کردۆته خواو ملکه‌چی ئه‌وم، هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش که شوێنم که‌وتون، وه به‌وانه‌ی که کتێبیان پێ دراوه‌و ئه‌وانه‌ش که نه‌خوێنده‌وارن له (موشریکانی عه‌ره‌ب) بڵێ: ئایا ئێوه ته‌سلیم بوون به خواو موسوڵمان بوون؟ خۆ ئه‌گه‌ر ته‌سلیم بوون، ئه‌وه مانای وایه به‌ره‌و هیدایه‌ت هاتوون، به‌ڵام ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی بکه‌ن و باوه‌ڕ نه‌هێنن، ئه‌وه له‌سه‌ر تۆیه ته‌نها گه‌یاندنی په‌یامه‌که، بیگومان خوای گه‌وره بینایه به به‌نده‌کانی.
إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الِّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿21﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕیان نیه به ئایه‌ته‌کانی خوا، وه پێغه‌مبه‌رانیش به ناحه‌ق ده‌کوژن، وه ئه‌وانه‌ش ده‌کوژن له خه‌ڵکی که فه‌رمان به دادپه‌روه‌ری ده‌ده‌ن، مژده‌ی سزایه‌کی پڕ ئێشیان پێ بده.
أُولَئِكَ الَّذِينَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ ﴿22﴾
ئا ئه‌وانه که‌سانێكن کرده‌وه‌کانیان پووچ و بێ نرخه له دنیاو قیامه‌تا وه که‌س نیه پشتیوانیان لێ بکات.
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوْتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَى كِتَابِ اللّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ ﴿23﴾
ئایا نابینی ئه‌و که‌سانه‌ی که هه‌ندێك شت ده‌زانن له کتێبی (ئاسمانی) کاتێ که بانگ ده‌کرێن بۆ لای کتێبی خوا (قورئان) تا فه‌رمانڕه‌وایی بکا له نێوانیاندا، ده‌سته‌یه‌کیان پشت هه‌ڵ ده‌که‌ن و سه‌رپێچی ده‌که‌ن.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ وَغَرَّهُمْ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ ﴿24﴾
بۆیه‌ش (وا ده‌که‌ن) چونکه ئه‌وانه ده‌ڵێن: ئاگری دۆزه‌خ چه‌ند ڕۆژێکی که‌م نه‌بێت به‌ر ئێمه ناکه‌وێت، وه ئه‌وه‌ی که له ئاینی خۆیاندا بۆ خۆیان بڕیاردراوه سه‌ری لێ شێواندوون و ته‌فره‌ی داون.
فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ ﴿25﴾
ئاخۆ حاڵیان چۆن بێت کاتێ له‌و ڕۆژه‌دا کۆیان ده‌که‌ینه‌وه که گومان له پێشهاتنی دا نیه، وه هه‌موو که‌س به‌ره‌نگاری کارو کرده‌وه‌ی خۆی ده‌بێت و ئه‌وانه سته‌میان لێ ناکرێت.
قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَن تَشَاء وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَاء وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿26﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر، ئه‌ی ئیماندار) بڵێ: خوایه تۆ خاوه‌نی هه‌موو دروستکراوان و هه‌موو شتێکی، ده‌سه‌ڵات ده‌به‌خشی به هه‌رکه‌سێك که بته‌وێت، وه ده‌سه‌ڵات ده‌سێنی له هه‌رکه‌سێك که بته‌وێت، هه‌رکه‌س که به‌توێت باڵاده‌ستی ده‌که‌ی، هه‌ر که‌س که بته‌وێت زه‌لیل و بێ ده‌سه‌ڵاتی ده‌که‌ی، هه‌رچی خێر هه‌یه به‌ده‌ست تۆیه، تۆ ده‌سه‌ڵاتداری به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.
تُولِجُ اللَّيْلَ فِي الْنَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَتُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَتُخْرِجُ الَمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿27﴾
شه‌و تێهه‌ڵکێشی ڕۆژ ده‌که‌ی، ڕۆژ تێهه‌ڵکێشی شه‌و ده‌که‌ی، زیندوو له مردوو ده‌ردێنی، مردوو له زیندوو ده‌ردێنی، ڕزق و ڕۆزیی بێ حساب و بێ شومار ده‌به‌خشی به هه‌رکه‌س که بته‌وێت (کاره‌کانت هه‌ر هه‌مووی پڕه له حیکمه‌ت و دانایی، به‌نده‌کانت سه‌رسام و سه‌ر سوڕمان له که‌ماڵی تۆ).
لاَّ يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُوْنِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللّهِ فِي شَيْءٍ إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللّهِ الْمَصِيرُ ﴿28﴾
نابێت ئیمانداران، کافران بکه‌نه پشت و په‌ناو یارو یاوه‌ری خۆیان له جیاتی ئیمانداران، ئه‌وه‌ی کاری وا بکات، ئه‌و کاره‌ی ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی که هیچ په‌یوه‌ندییه‌کی ئیمانی به خواوه نه‌مێنێت، مه‌گه‌ر ناچار بن بۆ ئه‌وه‌ی له شه‌ڕیان قوتار بن (ئه‌ویش به‌وه‌ی که به‌ده‌م ڕازییان بکه‌ن، نه‌ك به دڵ و کرده‌وه، ئه‌م مۆڵه‌ته‌ش بۆ ئیماندارانی نا دیارو ناته‌وانه)، خوای گه‌وره بێدارتان ده‌کاته‌وه (له‌وه‌ی کاری ناڕه‌وا بکه‌ن) وه چاره‌نوستان بۆلای خوایه.
قُلْ إِن تُخْفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللّهُ وَيَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأرْضِ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿29﴾
پێیان بڵێ: ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی له سینه‌تاندایه، بیشارنه‌وه یاخود ئاشکرای بکه‌ن (چوونیه‌که) خوا به هه‌موو شتێك ده‌زانێت، وه زانیاری ته‌واوی هه‌یه به هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه، ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هه‌یه.
يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوَءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا وَيُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَاللّهُ رَؤُوفُ بِالْعِبَادِ ﴿30﴾
ڕۆژێك دێت هه‌رکه‌س، (دۆسیه‌و په‌روه‌نده‌ی) کارو کرده‌وه‌کانی خۆی ده‌بینێت ئاماده کراوه به خێرو شه‌ڕیه‌وه، ئاوات ده‌خوازێت که له نێوان ئه‌وو کرده‌وه‌کانیدا مه‌ودایه‌کی دوورو درێژ هه‌بوایه، خوای گه‌وره‌ش بێدارتان ده‌کاته‌وه (له‌وه‌ی که کاری ناڕه‌وا بکه‌ن)، وه خوا به سۆزو به به‌زه‌ییه بۆ به‌نده‌کان (ئاگاداریان ده‌کاته‌وه پێش هاتنی ئه‌و ڕۆژه).
قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿31﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) بڵێ: ئه‌گه‌ر ئێوه خواتان خۆش ده‌وێت شوێنی من بکه‌ون و له فه‌رمانی من ده‌رمه‌چن، ئه‌وکاته خوایش ئێوه‌ی خۆش ده‌وێت و له گوناهو هه‌ڵه‌کانیشتان خۆش ده‌بێت، (چونکه ئه‌و) خوایه لێخۆشبوو و میهره‌بانه.
قُلْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ فإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْكَافِرِينَ ﴿32﴾
(دووباره) پێیان بڵێ: فه‌رمانبه‌رداری خواو پێغه‌مبه‌ر بن خۆ ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی بکه‌ن ئه‌وه دڵنیا بن که خوا کافرو بێ باوه‌ڕانی خۆش ناوێت.
إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿33﴾
به‌ڕاستی خوا ئاده‌م و نوح و نه‌وه‌کانی ئیبراهیم و نه‌وه‌کانی عیمرانی هه‌ڵبژاردووه‌و ڕێزی داون به‌سه‌ر خه‌ڵکی هه‌موو جیهاندا.
ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿34﴾
ئه‌وانه نه‌وه‌یه‌کن که له یه‌کتری داکه‌وتون، وه خوا خۆی بیسه‌رو زانایه (پێیان، وه چاك ده‌زانێ که شایسته بوون بۆ ئه‌و کاره گرنگ و پیرۆزه).
إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿35﴾
(به یاد بێنه) کاتێ که هاوسه‌ری عیمران وتی: پهروهردگارا: به‌ڕاستی من بڕیارم داوه ئه‌و منداڵه‌ی له سکمدایه ئازادی بکه‌م له هه‌موو ئه‌رك و ئیش و کارێك (تا هه‌ر له خزمه‌تی بیت المقدس دا بێت) ده تۆش لێم وه‌رگره، چونکه به‌ڕاستی تۆ خوایه‌کی بیسه‌رو زانایت.
فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وِإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ﴿36﴾
به‌ڵام کاتێ که مناڵه‌که‌ی بوو (به‌دڵشکاویه‌وه) وتی: پهروهردگارا خۆ من کچم بوو، بێگومان خوا خۆی چاك ده‌زانێت که چی بووه، (خۆ ئاشکرایه) کوڕیش وه‌کو کچ نیه (له گه‌لێ ڕوه‌وه، وه هه‌ر یه‌که ئه‌رك و فه‌رمانی خۆی هه‌یه، ئه‌وه‌ی به ئافره‌ت ده‌کرێت به پیاو ناکرێت، به پێچه‌وانه‌شه‌وه، ژن و پیاو ته‌واوکه‌ری یه‌کترن و هیچیان لای خوا که‌م ڕێز نین)، من ناوم نا مه‌ریه‌م، من تۆ ده‌که‌مه په‌ناگای ئه‌وو نه‌وه‌که‌شی که بیانپارێزیت، له شه‌یتانی ڕه‌جم کراو.
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿37﴾
(له‌وه‌دوا) په‌روه‌ردگاری به شێوه‌یه‌کی جوان و په‌سه‌ند مه‌ریه‌می وه‌رگرت، زۆر به جوانی پێی گه‌یاند، زه‌که‌ریای کرده مامۆستاو سه‌رپه‌رشتی (که هه‌م خزم و هه‌م پێغه‌مبه‌ر بوو، تا به‌چاکی دینداریی فێر بکات، پاشان که مه‌ریه‌م گه‌وره بوو) هه‌رکاتێ زه‌که‌ریا ده‌چوو بۆ سه‌ردانی له شوێنی خوا په‌رستیه‌که‌ی دا ده‌یبینی ڕزق و ڕۆزیی و نازو نیعمه‌تی جۆراو جۆری لایه، (زه‌که‌ریا ده‌یپرسی): ئه‌ی مه‌ریه‌م (ئه‌م هه‌موو ڕزق و ڕۆزیه‌ت) له‌کوێ بوو؟!، مه‌ریه‌م له وه‌ڵامیدا ده‌یوت: هه‌موو ئه‌وانه له‌لایه‌ن خواوه‌یه، ئه‌و بۆم ده‌نێرێت، به‌ڕاستی خوا به هه‌رکه‌س که بیه‌وێت ڕزق و ڕۆزیی بێ سنوور و بێ شومار ده‌به‌خشیت.
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاء ﴿38﴾
ئا له‌و کاته‌دا، وه له‌و شوێنه‌دا زه‌که‌ریا هاناو نزای بۆ په‌روه‌ردگاری لێ به‌رز بوه‌وه‌و وتی: پهروهردگارا (به منیش) نه‌وه‌ی چاك و پاك ببه‌خشه، به‌راستی تۆ په‌روه‌ردگارێکی، بیسه‌ری دۆعاو نزایت.
فَنَادَتْهُ الْمَلآئِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ ﴿39﴾
جا له کاتێکدا که زه‌که‌ریا له په‌رستگادا بوو، وه به‌پێوه وه‌ستا بوو، نوێژی ده‌کرد، فریشته‌کان بانگیان کرد: خوای گه‌وره مژده‌ت ده‌داتێ به بوونی یه‌حیا، که ڕاستی فه‌رمانی تایبه‌تی خوا ده‌گه‌یه‌نێت، وه گه‌وره‌و ڕێزداره‌و خۆپارێزه له گوناهان، وه پێغه‌مبه‌رێکه له چاکان.
قَالَ رَبِّ أَنَّىَ يَكُونُ لِي غُلاَمٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي عَاقِرٌ قَالَ كَذَلِكَ اللّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ﴿40﴾
زه‌که‌ریا وتی: پهروهردگارا: ئاخۆ چۆن مناڵم پێ ده‌به‌خشی خۆ من پیر بووم و هاوسه‌ره‌که‌شم نه‌زۆکه، خوای گه‌وره فه‌رمووی: هه‌ر ئاوایه (لامان ئاسانه) وه خوا هه‌رچیه‌ك بیه‌وێت بیکات ده‌یکات.
قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا وَاذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالإِبْكَارِ ﴿41﴾
ئه‌وجا زه‌که‌ریا وتی: په‌روه‌دگارا نیشانه‌یه‌کم بۆ پێش بێنه (تا دڵنیاو دڵخۆش بم)، خوای گه‌وره فه‌رمووی: نیشانه‌که‌ت ئه‌وه‌یه که ناتوانێ تا سێ ڕۆژ قسه له‌گه‌ڵ خه‌ڵکیدا بکه‌ی به ئیشاره‌ت نه‌بێت، (ئه‌و کاته تۆ) زۆر یادی په‌روه‌ردگارت بکه‌و ته‌سبیحات و ستایشی بکه له ده‌مه‌وئێواره‌و به‌ره‌به‌یانه‌کاندا.
وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاء الْعَالَمِينَ ﴿42﴾
(هه‌روه‌ها یادیان بێنه کاتێ که) فریشته‌کان وتیان ئه‌ی مه‌ریه‌م به‌ڕاستی خوا تۆی هه‌ڵبژاردوه‌و خاوێن و پاکیزه‌ی کردوویت و هه‌ڵی بژاردویت له‌ناو هه‌موو ئافره‌تانی جیهاندا.
يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ ﴿43﴾
ئه‌ی مه‌ریه‌م ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌رداری په‌روه‌ردگارت به، وه سوژده و کڕنوشی بۆ به‌ره له‌گه‌ڵ کڕنوشبه‌راندا.
ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُون أَقْلاَمَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ ﴿44﴾
ئه‌م شتانه‌ی که باس کران له هه‌واڵه شاراوه‌کان بوون و ئێمه له ڕێگه‌ی (وه‌حی)و نیگاوه به تۆمان ڕاگه‌یاندوه، خۆ تۆ (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) له‌وانه نه‌بوویت که پێنوسه‌کانیان فڕێ دایه (ئاوه‌وه، پێنوسی کێ سه‌رکوت و ئاو نه‌یبرد) ئه‌وه‌یان مه‌ریه‌م په‌روه‌رده بکات، وه تۆ له‌وێ نه‌بوویت کاتێ کێشه‌یان بوو (له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی که کێ به‌خێوی بکات).
إِذْ قَالَتِ الْمَلآئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ ﴿45﴾
(هه‌روه‌ها تۆ له‌وێ نه‌بوویت) کاتێ که فریشته‌کان به مه‌ریه‌میان وت: ئه‌ی مه‌ریه‌م به ڕاستی خوا مژده‌ت ده‌داتێ که به وشه‌یه‌کی خۆی (به فه‌رمانی خۆی ڕۆڵه‌یه‌کت پێ ببه‌خشێت) که ناوی مه‌سیح، عیسای کوڕی مه‌ریه‌مه، که پیاو ماقووڵ و پایه‌به‌رزه له‌م دنیادا، له قیامه‌تیشدا له ده‌سته‌ی نزیکانه (له ئێمه‌وه).
وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ ﴿46﴾
له بێشکه‌داو به گه‌وره‌یش قسه ده‌کات بۆ خه‌ڵکی، له پیاوچاکانیشه.
قَالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ قَالَ كَذَلِكِ اللّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ ﴿47﴾
ئه‌وسا مه‌ریه‌م وتی: پهروهردگارا، جا چۆن من مناڵم ده‌بێت، خۆکه‌س توخنم نه‌که‌وتووه، (جوبره‌ئیل فه‌رمووی): ویست و فه‌رمانی خوا هه‌روایه چی بوێت، دروستی ده‌کات، هه‌رکاتێ شتێکی بوێت ته‌نها پێی بڵێ ببه، ده‌ستبه‌جێ ده‌بێت.
وَيُعَلِّمُهُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ ﴿48﴾
هه‌روه‌ها شاره‌زای کتێب و نووسین و دانایی و ته‌ورات و ئینجیلی ده‌کات.
وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللّهِ وَأُبْرِئُ الأكْمَهَ والأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿49﴾
(وه له ئاینده‌دا ڕای ده‌گه‌یه‌نێت) به نه‌وه‌ی ئیسرائیل که من پێغه‌مبه‌رێکم، بۆلای ئێوه ڕه‌وانه کراوم، وه به‌ڵگه‌و نیشانه‌شم پێ یه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه، (که ئه‌ویش ئه‌مه‌یه که): من له قوڕ، شێوه‌ی باڵنده دروست ده‌که‌م، دوایی فووی پیا ده‌که‌م، به فه‌رمانی خوا، ده‌بێته باڵنده‌یه‌کی زیندوو، وه کوێری زکماك و نه‌خۆشی به‌ڵه‌کیی چاك ده‌که‌مه‌وه به ویستی خوا، وه مردوانیش زیندوو ده‌که‌موه به فه‌رمانی خوا، وه هه‌واڵی ئه‌و شتانه‌ی که ده‌یخۆن و هه‌ڵتان گرتووه له ماڵه‌کانتانا پێتان ڕاده‌گه‌یه‌نم، ئا له‌و شتانه‌دا به‌ڵگه‌و نیشانه هه‌یه بۆتان ئه‌گه‌ر ئیماندارن.
وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَجِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ فَاتَّقُواْ اللّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿50﴾
(وه من پێغه‌مبه‌رێکم) که ڕاستی ته‌ورات ده‌سه‌لمێنم، هه‌ندێك له‌و شتانه‌ی که له سه‌رتان حه‌رام کراوه (به فه‌رمانی خوا) حه‌ڵالی ده‌که‌م، من جۆره‌ها به‌ڵگه‌ی ترتان نیشان ده‌ده‌م که له لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه پێم به‌خشراوه (له سه‌ر ڕاستی پێغه‌مبه‌رایه‌تیم) ده له خوا بترسن و فه‌رمانبه‌رداری من بن و به قسه‌م بکه‌ن.
إِنَّ اللّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ ﴿51﴾
به‌ڕاستی هه‌رخوا په‌روه‌ردگاری منیش و ئێوه‌شه (ته‌نها ئه‌و بپه‌رستن و ملکه‌چی ئه‌و بن)، هه‌ر ئه‌مه‌شه ڕێبازی ڕاست و دروست.
فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ آمَنَّا بِاللّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ﴿52﴾
کاتێ که عیسا هه‌ستی به کوفرو بێ دینی ئه‌وانه کرد، وتی: کێ پشتیوانمه بۆ لای خوا، (کێ دێت تا پێکه‌وه به‌رنامه‌ی خوا بگه‌یه‌نین)، حه‌واریه‌کان وتیان: ئێمه‌ین پشتیوانانی دین و ئاینی خوا، باوه‌ڕی ته‌واومان به‌و خوایه هه‌یه، وه تۆ به شایه‌ت به که ئێمه موسوڵمان و ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردارین.
رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلَتْ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ ﴿53﴾
ئه‌وسا وتیان: پهروهردگارا ئێمه باوه‌ڕمان هه‌یه، به‌وه‌ی ڕه‌وانه‌ت کردووه وه شوێنی پێغه‌مبه‌ره‌که‌ش که‌وتوین، ده له ڕیزی شایه‌ته‌کانی (گه‌یاندنی به‌رنامه‌که‌تا) یاداشتمان بکه.
وَمَكَرُواْ وَمَكَرَ اللّهُ وَاللّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ ﴿54﴾
(به‌ڵام دوژمنانی خوا) پیلانیان گێڕا، خوایش پیلانه‌کانی پوچ کردنه‌وه، چونکه خوا چاکترین و به‌ده‌سه‌ڵاترین زاتێکه له هه‌ڵوه‌شاندنی نه‌خشه و پیلانی دوژمنانی (ئاینه‌که‌ی دا).
إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿55﴾
کاتێك که خوا فه‌رمووی: ئه‌ی عیسا من (به شیوه‌یه‌کی ئاسایی) تۆ ده‌مرێنم، پاشان تۆ به‌رزو بڵندو پایه‌دار ده‌که‌م لای خۆم، له‌ده‌ستی ناپاکی ئه‌وانه‌ی که کافرن ڕزگارت ده‌که‌م، وه به‌رزیی و بڵندیی ده‌به‌خشم به‌وانه‌ی که شوێنکه‌وتوانی تۆن به‌سه‌ر کافراندا، هه‌تا ڕۆژی قیامه‌ت، له‌وه‌دواش گه‌ڕانه‌وه‌تان بۆ لای منه، ئه‌وسا دادوه‌ریی و فه‌رمانڕه‌وایی دادپه‌روه‌رانه ده‌که‌م له نێوانتانا له‌و شتانه‌دا که کێشه‌تان له‌سه‌ری هه‌بووه‌و ڕاتان ده‌رباره‌ی جیاوازه.
فَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُواْ فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ ﴿56﴾
جا ئه‌وانه‌ی که کافر بوون سزای توندوتیژیان ده‌ده‌م له دنیادا (به شکستی و سه‌ر شۆڕییان) وه له قیامه‌تیشدا (به ژیانی سه‌ختی ناو دۆزه‌خ)، جا له‌وێ که‌سیان ده‌ست ناکه‌وێت که یاریده‌ده‌رو پشتیوانیان بێت.
وَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ ﴿57﴾
ئه‌وانه‌ش که باوه‌ڕیان هێناوه‌و کاروکرده‌وه‌ی چاکیان ئه‌نجام داوه خوا به ته‌واوی پاداشتیان ده‌داته‌وه، به‌ڕاستی خوا سته‌مکارانی خۆش ناوێت.
ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَلَيْكَ مِنَ الآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ ﴿58﴾
ئه‌م هه‌واڵ و به‌سه‌رهاتانه‌ی که به‌سه‌رتا ده‌یخوێنینه‌وه (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) له ئایه‌ته‌کانی خوایه‌و له یادو باسه پڕ داناییه‌کانه.
إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ ﴿59﴾
به‌ڕاستی نمونه‌ی عیسای لالای خوا وه‌ك نمونه‌ی ئاده‌م وایه که له خاك دروستی کردوو له‌وه‌ودوا فه‌رمانی داو پیی وت: ببه (به ئینسان) ئه‌ویش بوو، (عیسا دایکی هه‌بوو، خۆ ئاده‌م نه دایکی هه‌بوو نه باوك).
الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُن مِّن الْمُمْتَرِينَ ﴿60﴾
(هه‌موو ئه‌مانه‌ی که باس کران) حه‌قیقه‌ت و ڕاستیه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه، هیچ جۆره شك و گومانێکت نه‌بێت (له ڕاستیه‌کان).
فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ ﴿61﴾
دوای ئه‌وه‌ی که هه‌موو ئه‌و ڕاستیانه‌ت پێ گه‌یی (ده‌رباره‌ی عیسا)، وه که‌سانێك هه‌ر له‌سه‌ری چوون و شتی ناڕه‌وایان ووت.. پێیان بڵێ: وه‌رن با نه‌وه‌کانی ئێمه‌و نه‌وه‌کانی ئێوه، ئافره‌تانی ئێمه‌و ئافره‌تانی ئێوه، خۆمان وخۆشتان بانگ بکه‌ین و ئاماده بین (له شوێنێکی تایبه‌تدا)، ئه‌وجا له‌خوا بپاڕێینه‌وه‌و نه‌فرینی خوا بکه‌ین له درۆزنه‌کان.
إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ اللّهُ وَإِنَّ اللّهَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿62﴾
به‌ڕاستی هه‌ر ئه‌مه‌یه به‌سه‌رهاتی ڕاست و دروست (ده‌رباره‌ی عیسا و دایکی)، هیچ خوایه‌ك نیه جگه له (الله)، بێگومان ئه‌و (الله)یه هه‌ر خۆی باڵاده‌ست و دانایه.
فَإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِالْمُفْسِدِينَ ﴿63﴾
(له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو به‌ڵگه‌و ڕاستیانه‌دا) ئه‌گه‌ر هه‌ر ڕوویان وه‌رگێڕا و بڕوایان نه‌کرد (ئه‌وه بزانه ئه‌وانه ڕاستیخواز نین)، خوایش زاناو ئاگایه به تاوانباران و گوناهکاران.
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ﴿64﴾
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم، به گاوورو جوو) بڵێ، ئه‌ی ئه‌وانه‌ی کتێبتان بۆ ڕه‌وانه کراوه وه‌رن به‌ده‌م بانگه‌وازو به‌رنامه‌که‌یه‌وه که هاوبه‌ش و هاوسه‌نگه له‌نێوان ئێمه‌ش و ئێوه‌شدا…
(ئه‌ویش ئه‌مه‌یه که): جگه له (الله) که‌سی تر نه‌په‌رستین، وه هیچ جۆره هاوه‌ڵێکی بۆ بڕیار نه‌ده‌ین، وه هیچ لایه‌کمان لاکه‌ی ترمان (به پیرۆزو فه‌رمانڕه‌وا دانه‌نێین و) له جیاتی ئه‌و زاته نه‌یپه‌رستین (خۆ ئه‌گه‌ر له‌م بانگه‌وازه‌دا) سه‌رپێچیان کردو گوێیان پێنه‌دا، ئه‌وه پێیان بڵێ: که ئێوه شایه‌ت بن که ئێمه موسوڵمانین و ملکه‌چی فه‌رمانی په‌روه‌ردگارین.
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَمَا أُنزِلَتِ التَّورَاةُ وَالإنجِيلُ إِلاَّ مِن بَعْدِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ ﴿65﴾
ئه‌ی خاوه‌ن کتێبه‌کان، ئێوه بۆ له ئیبراهیم ده‌دوێن و (هه‌یه‌که‌تان وا داده‌نێت که له‌سه‌ر ئاینی ئه‌وه) خۆ ته‌ورات و ئینجیل دوای ئه‌و ڕه‌وانه کراون، ئه‌وه بۆ عه‌قڵ و ژیریتان ناخه‌نه کار.
هَاأَنتُمْ هَؤُلاء حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ ﴿66﴾
ئه‌وه‌ته ئێوه ده‌دوێن و موجاده‌له‌و باس و خواس له‌سه‌ر ئه‌و شتانه ده‌که‌ن که زانیاریتان ده‌رباره‌ی هه‌یه.. ده‌ی بۆچی ده‌م له‌و شتانه‌شه‌وه ده‌ده‌ن که هیچ زانیاریتان ده‌رباره‌ی نیه، دیاره که هه‌ر خوا ئه‌و شتانه ده‌زانێت، ئێوه نایزانن.
مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلاَ نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿67﴾
(ئاشکرایه) که ئیبراهیم نه جوله‌که بووه نه گاوور، به‌ڵکو ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردارو موسوڵمان بووه‌و له‌ده‌سته‌ی موشریك و هاوه‌ڵپه‌رستان نه‌بووه.
إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَاللّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ ﴿68﴾
نزیکان و شوێنکه‌وتوان و یاوه‌رانی ئیبراهیم له خه‌ڵکی، ئه‌و که‌سانه‌ن که‌له سه‌رده‌می خۆیدا شوێنی که‌وتبوون، هه‌روه‌ها ئه‌م پێغه‌مبه‌ره‌ش علیه صلاة وسلام وه ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕیان هێناوه (به پێغه‌مبه‌رایه‌تی ئیبراهیم و موسا و عیساو محمد و هه‌موو پێغه‌مبه‌ران به‌گشتی علیهم السلام)، بێگومان خوا یارو یاوه‌ری ئیماندارانه.
وَدَّت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ ﴿69﴾
ده‌سته‌یه‌ك له خاوه‌ن کتێنه‌کان ئاواته‌خوازن که گومڕاتان بکه‌ن، له کاتێکدا ئه‌وانه هه‌ر خۆیان گومڕا ده‌که‌ن و هه‌ستیشی پێ ناکه‌ن و (خۆیان ده‌خڵه‌تێنن).
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ ﴿70﴾
ئه‌ی خاوه‌ن کتێبه‌کان بۆ بڕواتان نیه به ئایه‌ته‌کانی خوا (که هه‌مووی به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر ڕاستی پێغه‌مبه‌رایه‌تی محمد صلی الله علیه وسلم) لا کاتێکدا ئێوه به ئاشکرا (نیشانه‌ی پێغه‌مبه‌رایه‌تی ئه‌و) ده‌بینن (له کتێبه‌کاندا).
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿71﴾
ئه‌ی خاوه‌نانی کتێب بۆچی به‌رگی به‌تاڵ و ناحه‌قی ده‌که‌ن به به‌ری حه‌ق و ڕاستی داو حه‌ق و ڕاستی ده‌شارنه‌وه، له کاتێکدا خۆتان چاك ده‌زانن (که کامه حه‌قه‌و کامه‌ش ناحه‌قه).
وَقَالَت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُواْ بِالَّذِيَ أُنزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُواْ آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿72﴾
ده‌سته‌یه‌ك له خاوه‌نانی کتێب (جوه‌کان) وتیان به تاقمێکیان: ئێوه له سه‌ره‌تای ڕۆژدا ئیمان و باوه‌ڕ بێنن به‌و (قورئانه‌ی) که بۆ ئیمانداران ڕه‌وانه کراوه، به‌ڵام له کۆتایی ڕۆژداو ده‌مه‌و ئێواره په‌شیمان ببنه‌وه (تا دوو دڵی وفیتنه‌یان تیا دروست ببێ)
وَلاَ تُؤْمِنُواْ إِلاَّ لِمَن تَبِعَ دِينَكُمْ قُلْ إِنَّ الْهُدَى هُدَى اللّهِ أَن يُؤْتَى أَحَدٌ مِّثْلَ مَا أُوتِيتُمْ أَوْ يُحَآجُّوكُمْ عِندَ رَبِّكُمْ قُلْ إِنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿73﴾
(هه‌روه‌ها ده‌ڵێن): بڕوا مه‌که‌ن و متمانه مه‌که‌ن به که‌س جگه له‌وانه‌ی که شوێنی ئاینی ئێوه که‌وتوون!!
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم پێیان) بڵێ: که به‌ڕاستی هه‌ر هیدایه‌ت و ڕێنمویی خوای هیدایه‌ت و ڕێنموییه، (ئه‌مه‌ش قسه‌ی جوه که به‌یه‌کتر ده‌ڵێن): که‌س وه‌کو ئێوه‌ی پێ نه‌به‌خشراوه، باسی (ته‌ورات و دواهه‌مین پێغه‌مبه‌ریش مه‌که‌ن)!! تا لای په‌روه‌ردگارتان (سبه‌ی له قیامه‌تدا) قسه‌یان زاڵ نه‌بێت به‌سه‌ر قسه‌تانا!!
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم تۆ) بڵێ: به‌ڕاستی هه‌رچی ڕێزو به‌خشش و فه‌زڵ هه‌یه به‌ده‌ست خوایه‌و ده‌یبه‌خشێت به‌و که‌سانه‌ی که ده‌یه‌وێت و (شایسته‌ن) وه خوا فروانگیرو زانایه.
يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿74﴾
ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی خۆی تایبه‌ت ده‌کات بۆ هه‌ر که‌سێك که بیه‌وێ و (شایسته بێت) وه خوا خاوه‌نی ڕێزو به‌خشش و فه‌زڵی زۆر گه‌وره‌و بێ ئه‌ندازه‌یه.
وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَّ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَآئِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿75﴾
له شوێنکه‌وتوانی کتێبه ئاسمانیه‌کان که‌سانێك هه‌ن که ئه‌گه‌ر ماڵ و دارایه‌کیی زۆری به ئامانه‌ت لا دانێی (هه‌رکاتێ داوای بکه‌ی) بۆت ده‌گێڕێته‌وه به ته‌واویی. هه‌شیانه ئه‌گه‌ر دینارێکی به ئه‌مانه‌ت لا دانێ ی نایگێڕێته‌وه بۆ لات مه‌گه‌ر به‌سه‌ریه‌وه ڕاوه‌ستابیت، ئه‌وانه بۆیه وا ده‌که‌ن چونکه ده‌ڵێن: که گوایه له به‌رانبه‌ر ده‌سته‌ی نه‌خوێنده‌واراندا (مه‌به‌ستیان موسوڵمانانه) لێپرسراو بان (ئه‌گه‌ر فێڵیان لێ بکه‌ین)، ئه‌وانه به‌ده‌م خواوه درۆ ده‌که‌ن و ده‌شزانن که وانیه.
بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ ﴿76﴾
به‌ڵام هه‌رکه‌س پابه‌ندی ئه‌و په‌یمانه بێت که ده‌یدات، وه دیندارو خواناس بێت، به‌ڕاستی خوا پارێزکاران و دیندارانی خۆش ده‌وێت.
إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا أُوْلَئِكَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ وَلاَ يُكَلِّمُهُمُ اللّهُ وَلاَ يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿77﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که په‌یمانی خواو سوێندی ناڕه‌وا به نرخێکی که‌م ده‌فرۆشن ( له پله پایه‌ی دنیای و پاره‌و پول و سامان، ئه‌ڵبه‌ته هه‌رچه‌نده بێت هه‌ر که‌مه) ئه‌وانه له‌و دنیا هیچ به‌شیان نابێت، هه‌روه‌ها له ڕۆژی قیامه‌تدا خوا نایان دوێنێ و ته‌ماشایان ناکات، (وه له چڵك و پیسی و گوناه) خاوێنیان ناکات، وه سزای پڕ ئێش و ئازاریشیان بۆ ئاماده‌یه.
وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُم بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿78﴾
ده‌سته‌یه‌ك له‌وانه‌ی (که له چه‌ند ئایه‌تی پێشودا باس کران، واته جووه‌کان) زمانیان با ده‌ده‌ن به جۆرێك شت ده‌ڵێن، گوایه (ته‌ورات) ده‌خوێننه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی (ئێوه چه‌واشه بکه‌ن و) وا بنوێنن که ئه‌و کتێبه ده‌ور ده‌که‌نه‌وه، له حاڵێکدا ئه‌وه‌ی که دیخوێننه‌وه له‌و کتێبه نیه (وه زۆر جار) ده‌ڵێن: ئه‌وه‌ی که ده‌یخوێنین هه‌ر ئه‌وه‌یه که خوا ڕه‌وانه‌ی کردووه، به‌ڵکو هه‌رگیز ئه‌وه له‌لایه‌ن خواوه نیه، وه به ده‌م خواوه درۆ ده‌ڵێن و چاکیش ده‌زانن که (درۆو بوختان ده‌که‌ن).
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤْتِيَهُ اللّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادًا لِّي مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِن كُونُواْ رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنتُمْ تَدْرُسُونَ ﴿79﴾
بۆ هیچ ئاده‌میزادو که‌سێک نه‌گونجاوه که خوا کتێبی ئاسمانی و فه‌رمانڕه‌وایه‌تی و پێغه‌مبه‌رایه‌تی پێ ببه‌خشێت، له‌وه‌ودوا به خه‌ڵکی بڵێت: وه‌رن ببنه عه‌بدو به‌نده‌ی من له جیاتی عه‌بدو به‌نده‌ی خوا بن، به‌ڵکو (به‌خه‌ڵکیان ووتوه) هه‌وڵ بده‌ن بۆ خوا بژین، بۆ ڕه‌زامه‌ندی په‌روه‌ردگار هه‌وڵ بده‌ن، چونکه ئێوه کتێبی ئاسمانی فێر بوون وه وانه‌ی خواناسیتان خوێندووه.
وَلاَ يَأْمُرَكُمْ أَن تَتَّخِذُواْ الْمَلاَئِكَةَ وَالنِّبِيِّيْنَ أَرْبَابًا أَيَأْمُرُكُم بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ ﴿80﴾
(هیچ کام له پێغه‌مبه‌ران) فه‌رمانی ئه‌وه‌یان نه‌داوه که فریشته‌کان و پێغه‌مبه‌ران بکه‌نه په‌روه‌ردگاری خۆتان، (هه‌رگیز شتی وا ڕه‌وا نیه و له‌وان ناوه‌شیته‌وه) ئایا ڕاسته فه‌رمانی بێ باوه‌ڕیی و کوفرتان کوفرتان پیا بده‌ن دوای ئه‌وه‌ی که ئێوه بونه‌ته موسوڵمان و (ته‌سلیمی حه‌ق بوون)؟!
وَإِذْ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّيْنَ لَمَا آتَيْتُكُم مِّن كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ جَاءكُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَى ذَلِكُمْ إِصْرِي قَالُواْ أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُواْ وَأَنَاْ مَعَكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ ﴿81﴾
(یادیان بێنه) کاتێ که خوا په‌یمانی له یه‌که یه‌که‌ی پێغه‌مبه‌ران وه‌رگرت کاتێ که کتێب و دانای پێ به‌خشین به‌وه‌ی که ئه‌گه‌ر: له ئاینده‌دا پێغه‌مبه‌رێکم بۆ ڕه‌وانه کردن و ڕاستی ئه‌وه‌ی ئێوه‌شی پێ بوو، ده‌بێ باوه‌ڕێ پێ بهێنن و پشتگیری بکه‌ن، ئه‌وجا خوا فه‌رموی: بڕیارتان داو په‌یمانی منتان به‌و جۆره وه‌رگرت که پێم ڕاگه‌یاندن، وتیان: بڕیارمان داو (هه‌روا ده‌که‌ین) ئه‌وسا پێی فه‌رموون: ده شایه‌ت بن، وه من له‌سه‌ر ئه‌و بڕیاره‌تان له شایه‌ته‌کانم.
فَمَن تَوَلَّى بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿82﴾
جا ئه‌وه‌ی پشتی هه‌ڵکردو سه‌رپێچی کرد دوای ئه‌و هه‌موو په‌یمانه، ئا ئه‌وانه له فاسق و گوناهکارانن.
أَفَغَيْرَ دِينِ اللّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ ﴿83﴾
ئایا ئه‌وانه بێجگه له ئاینی خوا شتێکی تریان ده‌وێت؟! له کاتێکدا که هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدایه ته‌سلیم و ملکه‌چی په‌روه‌ردگاره به ڕه‌زامه‌ندیی بێت یا به‌ناچاری، هه‌موانیش هه‌ر بۆلای ئه‌و ده‌گه‌ڕیته‌وه.
قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿84﴾
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم، ئه‌ی ئیماندار) بڵێ: باوه‌ڕمان به خواو به‌وه هه‌یه که دابه‌زێنراوه بۆمان، وه به‌وه‌ش که دابه‌زێنراوه بۆ سه‌ر ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یه‌عقوب و نه‌وه‌کانی، وه به‌وه‌ش که دراوه به موسا و عیساو پێغه‌مبه‌ران له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریانه‌وه.
وه ئێمه جیاوازی ناکه‌ین له نێوان هیچکامیاندا، وه هه‌موانمان ته‌سلیمی ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌ین.
وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿85﴾
جا ئه‌وه‌ی بێجگه له ئاینی ئیسلام په‌یڕه‌وی هه‌ر ئاینێکی تر بکات لێی وه‌رناگیرێت، له قیامه‌تیشدا له خه‌ساره‌تمه‌ندو زه‌ره‌رمه‌ندانه.
كَيْفَ يَهْدِي اللّهُ قَوْمًا كَفَرُواْ بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿86﴾
چۆن خوا که‌سانێك هیدایه‌ت ده‌دات که دوای ئه‌وه‌ی باوه‌ڕیان هێنا، په‌شیمان بونه‌وه کافر بوون، له حاڵێکدا که شایه‌تیان دابوو که پێغه‌مبه‌ر حه‌ق وێژه‌و به‌ڵگه‌و نیشانه‌یان پێ گه‌یشتبوو، بێ گومان خوا هیدایه‌ت و ڕێنمویی ده‌سته‌و تاقمی سته‌مکاران نادات.
أُوْلَئِكَ جَزَآؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللّهِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ ﴿87﴾
ئه‌وانه پاداشتیان خواو فریشته‌کان و هه‌موو خه‌ڵکیان له‌سه‌ره.
خَالِدِينَ فِيهَا لاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ ﴿88﴾
له‌ناو ئه‌و خه‌شم و نه‌فرینه‌دا ده‌مێننه‌وه‌و سزا له‌سه‌ریان سوك ناکرێت و مۆڵه‌تیش نادرێن.
إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ فَإِنَّ الله غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿89﴾
مه‌گه‌ر که‌سانێك که فریای خۆیان بکه‌ون و ته‌وبه بکه‌ن و خۆیان ڕێك و پێك بکه‌ن، به‌ڕاستی خوا بۆ ئه‌وانه لێخۆشبوو میهره‌بانه.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُواْ كُفْرًا لَّن تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الضَّآلُّونَ ﴿90﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی دوای باوه‌ڕ هێنانیان کافر بوون و له‌وه‌ودوا زیاتر ڕۆچون له کوفرو بێ دینیدا، ئه‌وانه په‌شیمانی و ته‌وبه‌یان لێ وه‌رناگیرێت، وه ئه‌وانه له ده‌سته‌ی گومڕاو سه‌ر لێ شیواوه‌کانن.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم مِّلْءُ الأرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَى بِهِ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ ﴿91﴾
به‌ڕستی ئه‌وانه‌ی که کافر بوون و به کافری مردوون، (ئه‌گه‌ر) هه‌ریه‌که‌یان بتوانێت پڕ به پڕی زه‌وی ئاڵتون بێنێ و بیکا به فیدیه‌ی خۆی هه‌رگیز لێی وه‌رناگیرێت ئه‌وانه سزای به ئێش و ئازار بۆیان ئاماده‌یه‌و که‌سیش نیه پشتیوانیان لێ بکات و فریایان بکه‌وێت.
لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿92﴾
ئێوه هه‌رگیز ناگه‌نه پله‌ی چاکی و چاکه‌کاری هه‌تا له‌و شتانه‌ی که خۆشتان ده‌وێن نه‌به‌خشن، هه‌ر شتێکیش ببه‌خشن خوا ئاگاو زانایه پێی، (لێی وون نابێت و بێ پاداشت نابێت).
كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلاًّ لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ إِلاَّ مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَى نَفْسِهِ مِن قَبْلِ أَن تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ قُلْ فَأْتُواْ بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿93﴾
هه‌رچی خۆراك هه‌یه بۆ نه‌وه‌ی ئیسرائیل حه‌ڵاڵ بوو مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی که یه‌عقوب خۆی له‌سه‌ر خۆی حه‌رام کردبوو پێش ناردنی ته‌ورات، پێیان بڵێ: ته‌ورات بێنن و ده‌وری بکه‌نه‌وه ئه‌گه‌ر ڕاست ده‌که‌ن (دیاره که جوله‌که هه‌ر له خۆیانه‌وه ده‌مبازی ده‌که‌ن و قسه ڕێك ده‌خه‌ن و شت حه‌رام ده‌که‌ن).
فَمَنِ افْتَرَىَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ مِن بَعْدِ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿94﴾
جا ئیتر دوای ئه‌و هه‌موو (ڕوون کردنه‌وانه) ئه‌وه‌ی به ده‌م خواوه درۆ هه‌ڵبه‌سێ، ئا ئه‌وانه هه‌ر سته‌مکارن.
قُلْ صَدَقَ اللّهُ فَاتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿95﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم پێیان) بڵێ: خوای گه‌وره له هه‌موو فه‌رمایشته‌کانیا ڕاستی فه‌رمووه، که‌واته شوێنی ئاین و به‌رنامه‌ی ئیبراهیم بکه‌ون که پاك و دروست و فه‌رمانبه‌رداره، وه ئه‌و هه‌رگیز له موشریك و هه‌لپه‌رستان نه‌بووه.
إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ ﴿96﴾
به‌ڕاستی یه‌که‌م خانه‌و ماڵ ومه‌نزڵگایه‌ك که بۆ خه‌ڵکی دانرا له‌سه‌ر زه‌وی (بۆ خوا په‌رستی) ئه‌وه‌یه که له مه‌ککه‌دایه که هیدایه‌ت و ڕێنمویی به‌خشه بۆ هه‌موو خه‌ڵکی جیهان.
فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ ﴿97﴾
(له که‌عبه‌دا) نیشانه‌و به‌ڵگه‌ی زۆرو ئاشکرای تیایه، شوێنی تایبه‌تی خواپه‌رستی ئیبراهیمی لێیه، ئه‌وه‌ی بچێته ناوی ئه‌مین و ئاسوده‌یه له هه‌موو ده‌ستدرێژیه‌ك.
خوای گه‌وره له‌سه‌ر خه‌ڵکی بڕیار داوه حه‌ج و سه‌ردانی (بیت، که‌عبه) به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی که توانای (دارایی)یان هه‌یه‌و (ته‌ندروستییان باشه)، جا ئه‌وه‌ی که باوه‌ڕی نیه حه‌ق پۆشه، ئه‌وه با بزانێت که خوا بێ نیازه له هه‌موو خه‌ڵکان (وه پێویستی به چاکه‌و په‌رستنی که‌س نیه).
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَاللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ ﴿98﴾
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم به خاوه‌نانی کتێب بڵێ: بۆچی ئێوه باوه‌ڕ ناکه‌ن به ئایه‌ته‌کانی خوا، خۆ خوا شایه‌ته له‌سه‌ر ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ئ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَأَنتُمْ شُهَدَاء وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿99﴾
(هه‌روه‌ها) بڵێ: ئه‌ی خاوه‌نی کتێى بۆچی دژایه‌تی ڕێبازی خوا ده‌که‌ن، وه ده‌تانه‌وێت ئه‌وه‌ی باوه‌ڕی هێناوه (په‌شیمانی بکه‌نه‌وه‌و) ڕێبازه‌که‌ی به که‌چ بخه‌نه به‌رچاو؟ خۆ خۆتان چاك ده‌زانن و شایه‌تن (که من ته‌نها ئاینی ئیسلامم لا په‌سه‌نده)(دلنیاش بن) که خوا غافڵ و بێ ئاگا نیه له‌و شتانه‌ی که ده‌یکه‌ن.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ يَرُدُّوكُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ ﴿100﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕتان هێناوه ئه‌گه‌ر گوێ ڕایه‌ڵی هه‌ندێك له‌وانه ببن که کتێبی (ئاسمانییان) پێ دراوه، دوای ئه‌وه‌ی که ئێوه باوه‌ڕتان هێنابوو، ده‌تانخه‌نه‌وه سه‌ر ڕێبازی کوفرو بێ باوه‌ڕی.
وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَى عَلَيْكُمْ آيَاتُ اللّهِ وَفِيكُمْ رَسُولُهُ وَمَن يَعْتَصِم بِاللّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿101﴾
جا ئێوه چۆن کافر ده‌بن له کاتێکدا که ئایه‌ته‌کانی خواتان به‌سه‌ردا ده‌خوێنرێته‌وه، وه پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی له‌ناوتانایه (دوای وه‌فاتیشی سه‌لامی خوای لێ بێت به سیره‌تی پاك و بێگه‌ردی هه‌ر له ناوماندایه) جا ئه‌وه‌ی پشت به خوا ببه‌ستێت و په‌یڕه‌وی له به‌رنامه‌که‌ی بکات، ئه‌وه بۆ ڕێگه‌و ڕێبازێکی ڕاست و دروس هیدایه‌ت دراوه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ ﴿102﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه له خوا بترسن و پارێزکار بن به‌شێوه‌یه‌کی وا که شایسته‌ی ئه‌و زاته‌یه، (وه هه‌میشه پابه‌ندو دامه‌زراو بن له‌سه‌ر ئیسلامه‌تی، بۆ ئه‌ویه هه‌رکاتێ مردن) به ئیمان و ئیسلامه‌تی نه‌بێت نه‌مرن.
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿103﴾
(هه‌وڵ بده‌ن) هه‌ر هه‌مووتانبه توندی ده‌ست بگرن به ئاینی خواوه و په‌رت و بڵاو مه‌بن، یادی نازو نیعمه‌تی خوا بکه‌نه‌وه له‌سه‌رتان، (چونکه) کاتی خۆی دوژمنی یه‌کتر بوون که‌چی دڵه‌کانتانی به هۆی نیعمه‌تی (ئیسلامه‌وه) په‌یوه‌ست کرد به یه‌که‌وه و هه‌موو بوونه برای یه‌کتر (هه‌روه‌ها ئه‌و کاته) ئێوه له‌سه‌ر لێواری چاڵێکی ئاگر وه‌ستابوون و (خه‌ریك بوو بکه‌ونه ناوی)، به‌ڵام خوا (به‌ڕه‌حم و میهره‌بانی خۆی) له‌و ئاگره ڕزگاری کردن، ئا به‌و شێوه‌یه خوا ئایه‌ته‌کانی خۆیتان بۆ ڕوون ده‌کاته‌وه، به‌ڵکو هیدایه‌ت وه‌رگرن.
وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿104﴾
ده‌بێت له ئێوه ئومه‌تێك پێك بێت، یاخود با هه‌مووتان ئومه‌تێك بن که بانگه‌واز بکه‌ن بۆ خێرو چاکه، فه‌رمان بده‌ن به هه‌موو کارێکی دروست، قه‌ده‌غه‌ی هه‌موو نادروستیه‌ك بکه‌ن، هه‌ر هه‌ر ئه‌وانه‌شن سه‌رفرازان.
وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿105﴾
نه‌که‌ن وه‌کو ئه‌و که‌سانه بن که ناکۆکی و دووبه‌ره‌کیان له‌ناودا به‌رپا بوو، له‌یه‌ك دابڕان، دوای ئه‌وه‌ی به‌ڵگه نیشانه‌شیان پێ گه‌یشتبوو (که سه‌رکه‌وتن له یه‌کریزیدایه)، ئه‌وانه سزایه‌کی گه‌وره‌و سه‌خت چاوه‌ڕێیانه.
يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكْفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ ﴿106﴾
ڕۆژێك دێت ڕووخسارانێك سپی ده‌بن و رووخسارانێك ڕه‌ش هه‌ڵده‌گه‌ڕێن، ئه‌وانه‌ی که ڕوخساریان ڕه‌ش هه‌ڵده‌گه‌ڕێت (پێیان ده‌وترێت): باشه، ئه‌وه ئێوه پێش ئیمانداریی، په‌شیمان بوونه‌وه‌و ڕێبازی کوفرتان گرته به‌ر؟! ده بچێژن سزاو ئازار به‌هۆی کافربونتانه‌وه.
وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿107﴾
به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که ڕوخساریان سپی و گه‌ش و جوانه له‌ناو ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی خوادا ژیان ده‌به‌نه سه‌ر بۆ هه‌میشه‌و بۆ هه‌تاهه‌تایی.
تِلْكَ آيَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَمَا اللّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِينَ ﴿108﴾
ئه‌مانه ئایه‌ته‌کانی خوای گه‌وره‌ن که به ڕاست و دروستی به‌سه‌رتا ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ده‌یخوێنینه‌وه، خوایش سته‌می ناوێت و لای په‌سه‌ند نیه (له هیچ که‌س و) له خه‌ڵکان بکرێت.
وَلِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ ﴿109﴾
هه‌رچی له ئاسمانه‌کانو هه‌رچی له زه‌ویدا هه‌یه، هه‌ر خوا خاوه‌نیانه، وه گه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌موو شتێك هه‌ر بۆلای خوایه.
كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿110﴾
(به‌ڕاستی) ئیتر ئێوه چاکترین ئومه‌تێکن که (بۆ سوودی) خه‌ڵکی هێنراونه‌ته مه‌یدانه‌وه، چونکه فه‌رمان به چاکه ده‌ده‌ن و قه‌ده‌غه‌ی خراپه ده‌که‌ن و باوه‌ڕی دامه‌زراوتان به خوا هه‌یه، خۆ ئه‌گه‌ر خاوه‌نانی کتێب باوه‌ڕیان بێنایه (به ئاینی ئیسلام) وه چاکتر بوو بۆیان، هه‌یانه ئیماندارن به‌ڵام زۆربه‌یان گوناه کارو تاوانبارن.
لَن يَضُرُّوكُمْ إِلاَّ أَذًى وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الأَدُبَارَ ثُمَّ لاَ يُنصَرُونَ ﴿111﴾
هه‌رگیز ئه‌وانه ناتواننزه‌ره‌ری گه‌وره‌تان لێ بده‌ن مه‌گه‌ر ئازارێکی که‌م، وه ئه‌گه‌ر بجنگن دژتان پشتتان لێ هه‌ڵده‌که‌ن و هه‌ڵدێن، له‌وه‌ودواش سه‌رکه‌وتوونابن.
ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآؤُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ ﴿112﴾
(جوله‌که) زه‌لیلیی و ڕیسواییان بۆ بڕیار دراوه له‌هه‌رکوێ جێگیر بن مه‌گه‌ر له سایه‌ی ئاینی خوادا به‌حه‌وێنه‌وه‌و (زوڵمیان لێ نه‌کرێت کاتێ ئیسلام فه‌رمانڕه‌وا بێت) یا به‌خۆهه‌ڵواسین به خه‌ڵکیدا بۆ یارمه‌تیدانیان، یان پشت گرتنیان (له‌و سه‌رده‌مانه‌دا که ئیسلام فه‌رمانڕه‌وا بووه به ئاسوده‌یی ژیاون، هه‌رچه‌نده له ژێره‌وه هه‌ر خه‌ریکی پیلان گێران بوون، له سه‌ده‌ی بیسته‌میشدا توانیان ئه‌مریکاو وڵاتانی ڕۆژئاواو هه‌ندێ وڵاتی تریش، بکه‌نه پشتیوان و دارده‌ستی خۆیان) ئه‌وانه شایسته‌ی خه‌شم و قینی خوا بوون و زه‌لیلی و خه‌جاڵه‌تی به‌شیانه، چونکه ئه‌وانه بڕوایان نیه ب ه‌ئایه‌ته‌کانی خوا، وه پێغه‌مبه‌رانێش به ناحه‌ق ده‌کوژن، ئه‌م یاخی بوون و سه‌رشۆڕیه یان، به‌هۆی سه‌رپێچی و گوناهباریانه‌وه‌یه، وه هه‌میشه ئه‌وانه له سنور ده‌رچوون و ده‌رده‌چن.
لَيْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ ﴿113﴾
(گاوورو جوو) هه‌موویان یه‌کسان و چوون یه‌ك نین، به‌ڵکو له خاوه‌نانی کتێب ده‌سته‌یه‌کی ئیماندار نیه، که ئایه‌ته‌کانی خوا له‌ناخی شه‌وگاردا ده‌ور ده‌که‌نوه‌و نوێژ ده‌که‌ن و سوژده ده‌به‌ن و (موسوڵمانن به هه‌موو واتایه‌ك).
يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿114﴾
ئه‌وانه ئیمان وباوه‌ڕیان به ڕۆژی دوایی هه‌یه‌و، فه‌رمان ده‌ده‌ن به چاکه‌و قه‌ده‌غه‌ی خراپه ده‌که‌ن و به په‌له‌و تاڵوکه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی هه‌موو خێرو چاکه‌یه‌ك، بێگومان ئه‌وانه له ڕیزی چاکه‌کارو چاکه‌خوازاندان.
وَمَا يَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوْهُ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ ﴿115﴾
(ئه‌و ئیماندارانه) هه‌ر چاکه‌یه‌ك ئه‌نجام بده‌ن به‌فیڕۆ ناچێت، خوایش زانایه به پارێزکارو دینداران.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿116﴾
به‌ڕستی ئه‌وانه‌ی که کافرن، هه‌رگیز ماڵ و منداڵیان فریایان ناکه‌وێت و له‌ده‌ست خه‌شم و قینی خوا ڕزگاریان نابێت، ئه‌وانه نیشته‌جێی ناو دۆزه‌خن و تیایدا ژیانی هه‌میشه‌ی ده‌به‌نه سه‌ر.
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هِذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ فَأَهْلَكَتْهُ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلَكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿117﴾
نمونه‌ی (ئه‌و ماڵ و داراییه‌ی که) ده‌یبه‌خشن له‌م ژیانی دنیایه‌دا، وه‌ك ڕه‌شه بایه‌کی زۆر سارد وایه که بدا به‌سه‌ر کێڵگه‌ی که‌سانێکدا که سته‌میان له خۆیان کردبێت (به‌هۆی گوناهو تاوانه‌وه) وه هه‌مووی تیا به‌رێت، جا وه نه‌بێت خوا سته‌می لێکردبن به‌ڵکو هه‌ر خۆیان سته‌میان له خۆیان کردووه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لاَ يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاء مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الآيَاتِ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ ﴿118﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه، به که‌سانێکی تر جگه له‌خۆتان متمانه مه‌که‌ن و نهێنی خۆتان لای که‌سنای که مه‌درکێنن، چونکه که‌سانی تر کۆڵناده‌ن له پێش هێنانی گیروگرفت و ته‌نگانه‌و ناخۆشی بۆتان، ئاواتیان ئازاردان و کێشه‌سازیه بۆتان، به ئاشکرا خه‌شم و ڕق و کینه له ده‌میان ده‌بارێت، ئه‌وه‌ی له سینه‌یاندا شاردویانه‌ته‌وه زۆر گه‌وره‌تره له‌وه‌ی که ده‌ری ده‌خه‌ن، بێگومان ئێمه نیشانه‌و به‌ڵگه‌مان بۆ دیاری کردوون، تا دۆست له دوژمن جیا بکه‌نه‌وه، ئه‌گه‌ر ئه‌قڵ و ژیریتان بخه‌نه کار.
هَاأَنتُمْ أُوْلاء تُحِبُّونَهُمْ وَلاَ يُحِبُّونَكُمْ وَتُؤْمِنُونَ بِالْكِتَابِ كُلِّهِ وَإِذَا لَقُوكُمْ قَالُواْ آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْاْ عَضُّواْ عَلَيْكُمُ الأَنَامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُواْ بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿119﴾
ها ئه‌وه‌ته ئێوه ئه‌وانتان خۆش ده‌وێت، به‌ڵام ئه‌وان ئێوه‌یان خۆش ناوێت، وه باوه‌ڕتان به هه‌موو کتێبه ئاسمانیه‌کانیش هه‌یه (به‌ڵام ئه‌وان باوه‌ڕیان به محمد صلی الله علیه وسلم، وه به قورئان نیه)، وه کاتێکیش که پێتان ده‌گه‌ن ده‌ڵێن: ئێمه ئیماندارین به‌ڵام کاتێ که به‌ته‌نها ده‌بن، په‌نجه‌ی خۆیان ده‌گه‌زن ئه‌وه‌نده ڕق ئه‌ستورو داخ له دڵن، (پێیان بڵێ): ده‌ك بمرن له‌داخا، به‌ڕاستی خوا خۆی زانایه به‌وه‌ی که له دڵ و ده‌رون و سینه‌کاندا حه‌شار دراوه و (چاکتان ده‌ناسێت).
إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ ﴿120﴾
ئه‌گه‌ر چاکه‌یه‌ك، خێرێک، خۆشیه‌ك، ڕوو بکاته ئێوه، بێزارو بێتاقه‌ت ده‌بن، وه ئه‌گه‌ر به‌ڵاو ناخۆشیه‌کتان بۆ پێش بێت، ئه‌وان پێی دڵخۆش ده‌بن، جا ئه‌گه‌ر خۆگر بن و پارێزکار بن، پیلان و ته‌ڵه‌که‌ی ئه‌وانه هیچ زیانێکتان پێ ناگه‌یه‌نێت چونکه به‌ڕاستی خوا ده‌وری پیلان و پیلانیانی داوه‌و ئاگایه به هه‌موو کارو کرده‌وه‌و نه‌خشه‌یه‌کیان.
وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿121﴾
(لێره‌وه قورئان له غه‌زای ئوحود ده‌دوێت). (یادی ئیمانداران بخه‌ره‌وه) کاتێک که به‌یانی زوو له‌ماڵ ده‌رچویت، وه شوێنی جه‌نگت بۆ ئیمانداران دیاری کرد (تیر ئه‌ندازانی له‌سه‌ر گرده‌که دامه‌زراند و فه‌رموی پێیان: ئێمه سه‌رکه‌وتو بوین، یان شکاین ئێوه شوێنی خۆتان چۆڵ مه‌که‌ن)، وه شوێنی تریشی بۆ ئه‌وانی تر دیاری کرد، خوای گه‌وره‌ش بیسه‌ره (به گوفتاریان) زانایه (به بیرو بۆچونیان).
إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلاَ وَاللّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿122﴾
خه‌ریك بوو دوو ده‌سته له ئێوه په‌شیمان ببنه‌وه‌و (له نیوه‌ی ڕێ بگه‌ڕێنه‌وه، به‌ڵام) خوا یارو یاوه‌ریان بوو (دڵیانی دامه‌زراند له‌سه‌ر فه‌رمانبه‌رداری) ده‌با ئیمانداران هه‌ر پشت به خوا ببه‌ستن.
وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿123﴾
بێگومان خوا له غه‌زای به‌دردا سه‌ری خستن، هه‌رچه‌نده ئێوه له ژماره‌و چه‌کدا لاواز بوون، ده‌ی که‌واته له‌خوا بترسن، به‌ڵکو بتوانن سوپاسگوزار بن.
إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلاَثَةِ آلاَفٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُنزَلِينَ ﴿124﴾
(یادیان بێنه) کاتێ که به ئیماندارانت ده‌وت: ئایا ئه‌وه‌نده به‌س نیه که په‌روه‌ردگارتان به سێ هه‌زار فریشته کۆمه‌کتان کاو دایان به‌زێنێ.
بَلَى إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُسَوِّمِينَ ﴿125﴾
به‌ڵی ئه‌گه‌ر خۆڕاگر بن و پارێزکار بن هه‌ر ئا ئێسته دێن بۆلاتان وه په‌روه‌ردگارتان پێنج هه‌زار فریشته‌ی نیشانه‌دارتان بۆ ڕه‌وانه ده‌کات تا کۆمه‌کیتان بکه‌ن.
وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ ﴿126﴾
وه ئه‌و (هاوکاری) فریشتانه له‌لایه‌ن خواوه ته‌نها مژده‌یه‌ك بوو بۆتان تا دڵه‌کانتان پێی دامه‌زراوتر بێت، ئه‌گینا سه‌رکه‌وتن ته‌نها له‌لایه‌ن خوای باڵاده‌ست و داناوه‌یه و هه‌ر ئه‌و ده‌یبه‌خشێت.
لِيَقْطَعَ طَرَفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْ يَكْبِتَهُمْ فَيَنقَلِبُواْ خَآئِبِينَ ﴿127﴾
(وه ئه‌و یاریده‌ی فریشتانه) له‌به‌ر ئه‌وه بوو که لایه‌کی هێزی کافران داڕوخێنێت، یا سه‌رکوت و نابوتیان بکاو به نائومێدی و خه‌جاڵه‌تیه‌وه بگه‌ڕێنه‌وه.
لَيْسَ لَكَ مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذَّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ ﴿128﴾
تۆ هیچ شتێکت لا کروباری به‌نده‌کان به‌ده‌ست نیه (به‌ڵکو هه‌موو شت به‌ده‌ست خوا خۆیه‌تی) ئه‌گه‌ر ته‌وبه‌و په‌شیمانیان لێ وه‌رگرێت، یا سزاو ئازاریان بدات، (سه‌ربه‌سته) چونکه ئه‌وانه سته‌مکارن.
وَلِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿129﴾
هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه خوای گه‌وره خاوه‌نیانه، له هه‌رکه‌س که بیه‌وێت خۆش ده‌بێت و (چاوپۆشی زۆره)، هه‌رکه‌سیش (شایسته‌ی سزا بێت) سزای ده‌دات، خوا لێ خۆش بوو میهره‌بانه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿130﴾
(ئه‌م ئایه‌ته تێهه‌ڵکێشی باسی غه‌زای ئوحود کراوه بۆ ئه‌وه‌ی بسه‌لمێ که ئه‌م ئاینه هه‌موو چه‌مکه‌کانی ژیان ده‌گرێته‌وه، بۆیه ڕوو به ئیمانداران ده‌فه‌رموێت): ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕتان هێناوه سوو به چه‌ند قات و چه‌ند به‌رانبه‌ر مه‌خۆن (ئه‌مه‌ش قۆناغێك بوو له حه‌رام کردنی یه‌کجاریی) وه له خوا بترسن، به‌ڵکو سه‌رفه‌راز بن.
وَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ ﴿131﴾
وه خۆتان بپارێزن له‌و ئاگره‌ی که ئاماده کراوه بۆ کافران و بێ باوه‌ڕان.
وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ﴿132﴾
وه فه‌رمانبه‌رداری خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بن به‌ڵکو ڕه‌حمتان پێ بکرێت.
وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ ﴿133﴾
وه به په‌له‌و تاڵوکه بن بۆ به‌ده‌ستهێنانی لێخۆشبوونی په‌روه‌ردگارتان و به‌هه‌شتێك که پاناییه‌که‌ی ئاسمانه‌کان و زه‌وی گرتۆته‌وه‌و ئاماده کراقه بۆ پارێزکاران (پێغه‌مبه‌ریش سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت، ده‌فه‌رموێت: مه‌نزڵگای هه‌ندێك ده‌بینن وه‌کو چۆن ئه‌ستێره‌ی گه‌ش ده‌بینن له دووره‌وه، فه‌رمویانه: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا: ڕه‌نگه ئه‌وانه مه‌نزڵگای پێغه‌مبه‌ران بن، فه‌رمویه‌تی: نه‌خێر، به‌ڵکو مه‌نزڵگای که‌سانێکن که باوه‌ڕیان به خواو پێغه‌مبه‌ره‌کی هێناوه، جا ئێستاو له‌م سه‌رده‌مانه‌ی دوایدا زانراوه ئه‌ستێره‌ی چه‌ند گه‌وره گه‌وره هه‌یه، که ڕۆژ له ئاستیا زۆر بچوکه جا چ جای زه‌وی!!).
الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿134﴾
ئه‌وانه‌ی که له خۆشی و ناخۆشیدا، له هه‌رزانی و گرانیدا ماڵ و سامانیان ده‌به‌خشن، ڕق و کینه‌ی خۆیان ده‌خۆنه‌وه‌و خۆ ده‌گرن، له خه‌ڵکی خۆش ده‌بن و چاوپۆشییان لێ ده‌که‌ن، (دیاره که) خوای میهره‌بان چاکه‌کارو چاکه‌خوازانی خۆش ده‌وێت.
وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَلَمْ يُصِرُّواْ عَلَى مَا فَعَلُواْ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿135﴾
ئه‌وانه‌ش که توانێك یان گوناهێك ئه‌نجام ده‌ده‌ن، یاخود سته‌م له خۆیان ده‌که‌ن (دوایی به خۆیاندا دێنه‌وه) و یادی خوا ده‌که‌ن و داوای لێخۆشبونی گوناهیان ده‌که‌ن، جا کێ هه‌یه له گوناهان خۆش ببێت جگه له خوا؟! هه‌روه‌ها له‌سه‌ر گوناه و تاوانیان به‌رده‌وام نابن وه به‌ئاگاییه‌وه (دوباره‌ی ناکه‌نه‌وه).
أُوْلَئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ ﴿136﴾
بۆ ئه‌وانه لێخۆشبون و لێبورده‌یی هه‌یه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریانه‌وه هاوڕی له‌گه‌ڵ باخه‌کانی به‌هه‌شت دا که جۆبارو ڕووبار به‌ژێر دره‌خت و به به‌رده‌م کۆشکه‌کانیاندا ده‌ڕوات و ژیانی هه‌میشه‌یی تیایدا ده‌به‌نه سه‌ر، (بێ گومان) ئه‌م به‌هره‌یه پاداشتی کۆششکارانه (دوای ته‌وبه‌که‌یان له هه‌وڵ و کۆششی به‌ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندی خوادا ده‌بن).
قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانْظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذَّبِينَ ﴿137﴾
به‌ڕاستی پێش ئێوه یاساو به‌رنامه‌یه‌ك هه‌بووه (له‌لایه‌ن خواوه که سه‌رئه‌نجام ئیماندارانی سه‌رخستووه و کافرانی له‌ناو بردووه) ده بگه‌ڕێن به‌سه‌ر زه‌ویدا و ته‌ماشا بکه‌ن و سه‌رنج بده‌ن بزانن سه‌رئه‌نجامی ئه‌وانه چۆن بووه که پێغه‌مبه‌رانی خوایان به‌درۆ خستۆته‌وه.
هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ ﴿138﴾
ئه‌و (باسانه) به‌یان نامه‌و روونکردنه‌وه‌یه بۆ خه‌ڵکی به‌گشتی، وه ڕێنمو به‌خش و ئامۆژگاریه بۆ پارێزکاران.
وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿139﴾
کۆڵ مه‌ده‌ن و سارد مه‌بنه‌وه‌و خه‌فه‌ت مه‌خۆن، چونکه هه‌ر ئێوه سه‌ربه‌رز و سه‌رفرازو سه‌رکه‌وتوو ده‌بن ئه‌گه‌ر ئیمانداری چاك و ڕاست و دروست بن.
إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَتِلْكَ الأيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاء وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ ﴿140﴾
ئه‌گه‌ر زام و سه‌ختی و ناخۆشیه‌ك (له جه‌نگی ئوحود)دا توشی ئێوه هاتووه، ئه‌و خه‌ڵکه‌ش (له‌جه‌نگی به‌دردا) تووشی هه‌مان زام و سه‌ختی و ناخۆشی هاتن، ئێمه ئه‌و ڕۆژه ده‌گێڕین به‌ناو خه‌ڵکیدا (تا له جیهانی واقیعش دا) ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه خوا ده‌ریان بخات، وه هه‌ندێك قوربانی و شه‌هیدیشیان لێ وه‌رگرێ، بێگومان خوا سته‌مکارانی خۆش ناوێت.
وَلِيُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ ﴿141﴾
خوا (تاقی کردنه‌وه پێش دێنێت) تا ئه‌وانه‌ی ئیماندارن پاك و بێگه‌ردیان بکات، کافرانیش نابووت و ڕیسوا بکات.
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ ﴿142﴾
ئایا وا ده‌زانن (هه‌روا به ئاسانی) ده‌چنه به‌هه‌شته‌وه، بێ ئه‌وه‌ی خوا (له جیهانی واقیعدا) ده‌ری بخات کێتان هه‌وڵ و کۆششی داوه کێتان خۆڕاگرو ئارامگر بووه.
وَلَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ ﴿143﴾
خۆ ئێوه ئاواتی مردنتان ده‌خواست پێش ئه‌وه‌ی پێی بگه‌ن (ده‌تانوت: که‌ی جه‌نگ ده‌بێت تا بکوژرێین) خۆ ئه‌وه‌ته ئیتر بینیتان به چاوی خۆتان (کاتێ هه‌ندێک له ئێوه شه‌هید کران).
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللّهُ الشَّاكِرِينَ ﴿144﴾
(محمد صلی الله علیه وسلم) ته‌نها پێغه‌مبه‌رێك نه‌بووه وه‌فات بکات، پێغه‌مبه‌رانی پێش ئه‌میش (وه‌فاتیان کردووه)، ئایا ئه‌گه‌ر وه‌فاتی کرد یان کوژراو شه‌هید بوو، ئێوه پاشگه‌ز ده‌بنه‌وه‌و هه‌ڵده‌گه‌ڕێنه‌وه؟! (له‌و دین و ئاینه‌ی که پێی گه‌یاندوون) خۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڵده‌گه‌ڕێته‌وه‌و پاشگه‌ز بێته‌وه هه‌رگیز زه‌ره‌ر به خوا ناگه‌یه‌نێت (به‌ڵکو هه‌ر خۆی زه‌ره‌ر ده‌کات) خوایش پاداشتی سوپاسگوزاران ده‌داته‌وه.
وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ الله كِتَابًا مُّؤَجَّلًا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ ﴿145﴾
هیچ که‌سێک نامرێت مه‌گه‌ر له‌سه‌ر ویستی خوا نه‌بێت، له کات و وه‌ختی دیاری کراودا (ئه‌مه‌ش خۆی هانده‌رێکه بۆ ئیماندار که له مه‌رگ نه‌ترسێت) جا ئه‌وه‌ی پاداشتی دنیای ده‌وێت پێی ده‌به‌خشین، ئه‌وه‌ش پاداشتی قیامه‌تی ده‌وێت هه‌ر پێی ده‌به‌خشین، (بێگومان) پاداشتی سوپاسگوزاران ده‌ده‌ینه‌وه (به جوانترین شێوه).
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ ﴿146﴾
چه‌نده‌ها پێغه‌مبه‌ر هه‌بووه که خواناسان و پیاو چاکانی زۆر له خزمه‌تیدا جه‌نگاون، ئه‌وانه هیچ کات سستی و بێزاری و بێ تاقه‌تی ڕووی تێ نه‌کردون (کاتێك که) له پێناوی خوادا (جه‌نگاون)، خوایش ئارامگران و خۆگرانی خۆش ده‌وێت.
وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿147﴾
(ئه‌و کاته) ته‌نها گوفتاریان ئه‌مه بووه که وتویانه: پهروهردگارا له گوناهو هه‌ڵه‌کانمان ببوره، له زیاده‌ڕه‌وی و توند ڕه‌ویمان خۆش ببه، پێیه‌کانمان دامه‌زراو بکه، سه‌رمان بخه به‌سه‌ر قه‌ومی کافراندا.
فَآتَاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿148﴾
ئه‌وسا ئیتر خوا پاداشتی دنیای پێ به‌خشیون (به سه‌رکه‌وتن و پایه‌داری)، وه پاداشتی چاکی قیامه‌تیشی بۆ مسۆگه‌ر کردن، وه خوا چاکه‌کارانی خۆش ده‌وێت.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِينَ ﴿149﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه ئه‌گه‌ر ملکه‌چ و گوێڕایه‌ڵی ئه‌وانه بن که کافرو بێ دینن، پاشگه‌زتان ده‌که‌نه‌وه‌و له دین وه‌رتان ده‌گێڕن، ئه‌وسا ئیتر زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن.
بَلِ اللّهُ مَوْلاَكُمْ وَهُوَ خَيْرُ النَّاصِرِينَ ﴿150﴾
(دڵنیا بن که خوا نه‌ناسان یارو یاوه‌ری ئێوه نین) به‌ڵکو خوا یارو یاوه‌رتانه وه ئه‌و چاکترین پشتیوان و یاریده‌ده‌ره.
سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ ﴿151﴾
(ئه‌ی گرۆی ئیمانداران دڵنیا بن که ئێمه): ترس و له‌رز فڕێ ده‌ده‌ینه دڵی ئه‌وانه‌ی که کافرن، چونکه شه‌ریك و هاوه‌ڵیان بۆ خوا بڕیار داوه به‌بێ هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك، شوێنه‌واریشیان ئاگری دۆزه‌خه که ناخۆشترین جێگه‌یه بۆ سته‌مکاران.
وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَاهُّ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ ﴿152﴾
بێگومان خوا به‌ڵێنی خۆی بۆ ئێوه به‌ڕاستی برده سه‌ر (له‌سه‌رتای جه‌نگی ئوحود)دا، هه‌ر به مۆڵه‌ت و یارمه‌تی ئه (دوژمنانتان) به‌گیر هێناو تێکتان شکاندن، هه‌تا ئه‌و کاته‌ی که ساردی ڕووی تێکردن و بوو به کێشه‌تان له‌سه‌ر هه‌ندێک شت، و ه‌یاخی بوون (له فه‌رمانی پێغه‌مبه‌رو صلی الله علیه وسلم سه‌نگه‌رتان چۆڵ کرد)دوای ئه‌وه‌ی که هه‌ندێ شتی نیشان دان که حه‌زتان لێ ده‌کرد، هه‌تانه دنیای ده‌وێت و هه‌تانه قیامه‌تی مه‌به‌سته، له‌وه‌ودوا ده‌ستی ئێوه‌ی کۆتا کرد (له دوژمنان) تا تاقیتان بکاته‌وه، بێگومان له‌وه‌ودوا خوا چاوپۆشی لێکردن و لێتان خۆش بوو، وه خوا فه‌زڵ و ڕێزی هه‌یه بۆ ئیمانداران.
إِذْ تُصْعِدُونَ وَلاَ تَلْوُونَ عَلَى أحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًَّا بِغَمٍّ لِّكَيْلاَ تَحْزَنُواْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ مَا أَصَابَكُمْ وَاللّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿153﴾
ئیتر ئه‌وه بوو که (به‌گیرهاتن و کشانه‌وه‌و) هه‌لده‌گه‌ڕان (به‌کێوی ئوحود)دا، ئاوڕتان له‌که‌س نه‌ده‌دایه‌وه پێغه‌مبه‌ریش له‌دواوه بانگی ده‌کردن: (ئه‌ی به‌نده‌کانی خوا بگه‌ڕێنه‌وه، له‌وه‌ودوا چونکه ئێوه) خه‌م و خه‌فه‌تتان کرده دڵی پێغه‌مبه‌ره‌وه (به نافه‌رمانیتان، خوای گه‌وره‌ش) خه‌م و په‌ژاره‌ی کرده دڵی ئێوه‌وه (به ده‌نگ و باسی شه‌هید بوونی پێغه‌مبه‌رو بریندار کردنی) تاوکو خه‌فه‌ت نه‌خۆن بۆ ئه‌وه‌ی که له ده‌ستتان چوه‌و وه ئه‌وه‌ش که توشتان بووه (دیاره که هاوه‌ڵان پێغه‌مبه‌ریان له خۆیان و له‌هه‌موو شت لا خۆشه‌ویستر بووه) بێگومان خوا ئاگاداره له‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَآئِفَةً مِّنكُمْ وَطَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحَّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿154﴾
پاشان، دوای ئه‌و غه‌م و په‌ژاره‌یه ئارامیی و هێمنی و وه‌نه‌وزێکی بۆ پێش هێنان بوو، گومانی ناحه‌قیان ده‌بر به‌خوای گه‌وره، گومانی نه‌فامانه‌یان هه‌بوو، ده‌یانوت: باشه هیچ کارێك، هیچ شتێك به‌ده‌ستی ئێمه‌یه؟! پێیان بڵێ: بێگومان هه‌موو شتێك به‌ده‌ست خوایه ئه‌وانه هه‌ندێك شت ده‌شارنه‌وه له ده‌روونی خۆیاندا و بۆ تۆی ده‌رناخه‌ن، هه‌روه‌ها ده‌ڵێن: ئه‌گه‌ر ئێمه شتێکمان بده‌ست بوایه (به قسه‌ی ئێمه‌یان بکردایه) ئا لێره‌دا نه‌ده‌کوژراین!!
پێیان بڵێ: ئه‌گه‌ر له‌ماڵی خۆتانا بونایه، ئه‌وانه‌ی که بڕیاره بکوژرانایه، ده‌بوایه هه‌ر وایان به‌سه‌ربهاتایه و له شوێنی کوژرانیان دا ڕاکشانایه. (بێگومان خوا ئه‌م شتانه‌تان به‌سه‌ر دێنێ) تا ده‌رونتان تاقی بکاته‌وه، وه چی له دڵه‌کانتانا هه‌یه ڕونی بکاته‌وه‌و حه‌قیقه‌تی ده‌ربخا، (چونکه ئه‌و) خوایه زانایه به‌وه‌ی که له سینه‌کاندا حه‌شار دراوه
إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْاْ مِنكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُواْ وَلَقَدْ عَفَا اللّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿155﴾
بێگومان ئه‌وانه‌ی پشتیان هه‌ڵکرد (له غه‌زاری ئوحود)دا، ئه‌و ڕۆژه‌ی هه‌ردوو ده‌سته‌ی (ئیمان و کوفر) به‌ره‌نگاری یه‌ك بوون، ئه‌وانه شه‌یتان توشی هه‌ڵه‌ی کرد به‌هۆی هه‌ندێك گوناهه‌وه که ئه‌نجامیان دابوو، بێگومان خوا لێیان خۆش بوو چونکه به‌ڕاستی خوا لێ خۆشبوو و به‌ئارامه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُواْ فِي الأَرْضِ أَوْ كَانُواْ غُزًّى لَّوْ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجْعَلَ اللّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿156﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه وه‌کو ئه‌وانه مه‌بن که کافر بوون، کاتی سه‌فه‌ر به سه‌ر زه‌ویدا، یاخود کاتی جه‌نگ، به برایانی (هاوبیریان) ده‌وت: ئه‌گه‌ر لای ئێمه بونایه نه، ده‌مردن، نه، ده‌کوژران!! بۆ ئه‌وه‌ی خوا ئه‌وه بکاته خه‌فه‌ت و ناخۆشی له دڵیاندا (خۆ هه‌ر) خوا ژیان به‌خشه و مرێنه‌ره، وه خوا بینایه به‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
وَلَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ ﴿157﴾
خۆ ئه‌گه‌ر بکوژرێن له پێناوی خوادا یاخود بمرن، لێخۆش بوون له‌لایه‌ن خواوه هاوڕێ له‌گه‌ڵ ڕه‌حمه‌ت دا چاکتره له‌وه‌ی که خه‌ڵکی کۆی ده‌که‌نه‌وه.
وَلَئِن مُّتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإِلَى الله تُحْشَرُونَ ﴿158﴾
خۆ ئه‌گه‌ر بمرن یا بکوژرێن هه‌ر بۆلای ده‌گه‌ڕێنه‌وه. (ژیانی دنیا کورت و کۆتایه).
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ ﴿159﴾
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) به‌هۆی ره‌حمه‌تی خواوه‌یه تۆ نه‌رم و هێمنی له‌گه‌ڵ ئه‌واندا، خۆ ئه‌گه‌ر توڕه‌و دڵڕه‌ق بویتایه، هه‌موو له ده‌ورت بڵاوه‌یان ده‌کرد، که‌واته چاوپۆشیان لێ بکه‌و لێیان ببوره‌و داوای لێخۆشبونیان بۆ بکه، له کارو پێشهاتا پرس و رایان پێ بکه، (دوای مه‌شوه‌ره‌ت و پرس و ڕا) ئه‌گه‌ر بڕیارت دا (کارێك ئه‌نجام بده‌ی، ئه‌نجامی بده‌و) پشت به‌خوا ببه‌سته چونکه به‌ڕاستی خوا ئه‌وانه‌ی خۆش ده‌وێت که پشتی پێ ده‌به‌ستن.
إِن يَنصُرْكُمُ اللّهُ فَلاَ غَالِبَ لَكُمْ وَإِن يَخْذُلْكُمْ فَمَن ذَا الَّذِي يَنصُرُكُم مِّن بَعْدِهِ وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكِّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿160﴾
ئه‌گه‌ر خوا سه‌رکه‌وتنتان پێ ببه‌خشێت که‌س ناتوانێت سه‌رکه‌وێت به‌سه‌رتان دا، خۆ ئه‌گه‌ر شکستان پێ بێنێت، کێ هه‌یه دوای ئه‌و کۆمه‌کتان بکاو یارمه‌تیتان بدات، ده با ئه‌وانه‌ی ئیماندارن هه‌ر پشت به خوا ببه‌ستن.
وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّ وَمَن يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ ﴿161﴾
(هه‌ندێک گومانیان برد که پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له دابه‌شکردنی ده‌سکه‌وتدا نادادیی ده‌دات) بێگومان بۆ هیچ پێغه‌مبه‌رێك نه‌بووه که نادادیی و ناحه‌قی بکات، وه هه‌ر که‌س ناحه‌قیی و نادادیی بکات له ڕۆژی قیامه‌تدا نادادیی که‌ی یه‌خه‌ی پێ ده‌گرێت و به‌کۆڵیه‌وه‌یه‌تی (له پێش چاوی خه‌ڵك) له‌وه‌ودوا پاداشتی هه‌ر که‌سێك به گوێره‌ی کرده‌وه‌کانی ده‌درێته‌وه‌و سته‌میان لێ ناکرێت.
أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللّهِ كَمَن بَاء بِسَخْطٍ مِّنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿162﴾
ئایا ئه‌و که‌سه‌ی (به په‌رستن و چاکه‌کاری) شوێنی ڕه‌زامه‌ندی خوا که‌وتبێت، وه‌کو ئه‌و که‌سه وایه (که به‌هۆی گوناهو تاوانه‌وه) شایسته‌ی خه‌شم و قینی خوا بێت؟ شوێنی ئه‌و جۆره که‌سانه دۆزه‌خه که ناخۆشترین و ناسۆرترین سه‌رئه‌نجامه.
هُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ اللّهِ واللّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ ﴿163﴾
هه‌ریه‌ك له‌و (دوو ده‌سته‌یه) پله‌و پایه‌ی خۆی هه‌یه لای خوا (له به‌هه‌شتی به‌ریندا یاخود له ناخی دۆزه‌خدا)، وه خوا بینایه به‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ ﴿164﴾
بێگومان خوا منه‌تی ناوه‌ته سه‌ر ئیمانداران به‌وه‌ی که‌له ناو خۆیاندا به‌وه‌ی که له ناو خۆیاندا پێغه‌مبه‌رێکی بۆ ڕه‌وانه کردون که ئایه‌ته‌کانی ئه‌ویان به‌سه‌ردا ده‌خوێنێته‌وه دڵ و ده‌رونیان پاك و پوخت ده‌کاته‌وه وه فێری قورئان و دانایی یان ده‌کات، هه‌رچه‌نده پێشتر له گومڕاییه‌کی ئاشکرادا ڕۆچوو بوون.
أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُم مِّثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِندِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿165﴾
ئایا کاتێ که تووشی به‌ڵاو ناخۆشیه‌ك بوون (له جه‌نگی ئوحود)دا بۆ ده‌ڵێن: ئه‌مه چی بوو؟ بۆ وامان به‌سه‌ر هات؟ (ئه‌ی بۆ له یادیان چوو، خۆ له جه‌نگی به‌دردا) ئێوه دوو ئه‌وه‌نده‌تان به‌وان کرد؟!
ئینجا پێ یان بڵێ: ئه‌م به‌ڵایه به‌هۆی خۆتانه‌وه تووشتان هات (کاتێ که نافه‌رمانی پێغه‌مبه‌رتان کردو ته‌ماعی دنیا له ده‌رونتانا جوڵا) به‌ڕاستی خوا ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هه‌یه، (به‌نده چاکه‌کانیشی کاتێ هه‌ڵه بکه‌ن تووشی به‌ڵایان ده‌کات).
وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللّهِ وَلِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿166﴾
ئه‌وه‌ی که توشتان بوو ئه‌و ڕۆژه‌ی هه‌ردوو ئۆردوو (له جه‌نگی ئوحود)دا به‌ره‌نگاری یه‌ك بوون ئه‌وه ویستی خوای له‌سه‌ر بوو تا ئیمانی باوه‌ڕداران ده‌رخات.
وَلْيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُواْ وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوِ ادْفَعُواْ قَالُواْ لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لاَّتَّبَعْنَاكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلإِيمَانِ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ ﴿167﴾
وه دووڕوویی و ناله‌باریی دوو ڕووه‌کانیش ده‌رخات، کاتێک که پێیان وترا: وه‌رن بجه‌نگن له پێناوی خوادا، یا (هیچ نه‌بێت) به‌رگری له خۆتان و ماڵ و مناڵتان بکه‌ن، وتیان: ئه‌گه‌ر شه‌ڕو جه‌نگمان بزانیایه شوێنتان ده‌که‌وتین و ده‌جه‌نگاین، ئه‌وانه ئه‌و ڕۆژه له کوفره‌وه نزیکن تا ئیمان، به ده‌میان شتێك ده‌ڵێن که له دڵ و ده‌رونیاندا نیه، وه خوایش زۆر زاناتره (له خۆیان) به‌وه‌ی که ده‌یشارنه‌وه.
الَّذِينَ قَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُواْ لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَؤُوا عَنْ أَنفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿168﴾
ئه‌وانه‌ی که خۆیان بۆی دانیشتن و (نه‌چوون بۆ جه‌نگ) وه به براکانی خۆیانیان وت: ئه‌گه‌ر ئه‌وانه (واته شه‌هیدان) به قسه‌ی ئێمه‌یان بکردایه نه‌ده‌کوژران، ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم پێیان بڵێ: ده‌ی که‌واته مردن له خۆتان دوور بخه‌نه‌وه ئه‌گه‌ر ڕاست ده‌که‌ن!!
وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ ﴿169﴾
هه‌رگیز وا مه‌زانن و وا دامه‌نێن ئه‌وانه‌ی له پێناوی خوادا شه‌هید بوون و کوژراون، مردوون، به‌ڵکو ئه‌وانه لای په‌روه‌ردگاریانن و زیندون و له ڕزق و ڕۆژیی به‌هره‌وه‌رن.
فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿170﴾
زۆر دڵخۆش و شادمانن به‌خششانه‌ی که خوای گه‌وره پێی به‌خشیون، مژده‌ش ده‌ده‌ن به‌وانه‌ی که هێشتا به‌وان نه‌گه‌یشتوون و (شه‌هید نه‌بوون) که هیچ ترس و بیمێکتان نه‌بێت، هیچ غه‌م و په‌ژاره‌یه‌کتان نابێت.
يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿171﴾
مژده ده‌ده‌ن به نازو نیعمه‌تانی تایبه‌تی و فه‌زڵ و ڕێزی بێ سنور له‌لایه‌ن خوای میهره‌بانه‌وه، که به‌ڕاستی خوا پاداشتی ئیمانداران زایه ناکات.
الَّذِينَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿172﴾
(به تایبه‌ت) ئه‌وانه‌ی که به‌ده‌م بانگه‌وازی خواو پێغه‌مبه‌ره‌وه صلی الله علیه وسلم چوون دوای ئه‌وه‌ی که تووشی ناخۆشی و زام و ئێش بوون، بۆ ئه‌وانه‌یان که چاکه‌یان کردو پارێزکار بوون پاداشتی زۆر گه‌وره‌و بێ سنور ئاماده‌یه.
الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ ﴿173﴾
ئه‌وانه‌ی که (هه‌ندێك له) خه‌ڵکی پێیان ده‌ڵێن: به‌ڕاستی خه‌ڵکی هه‌مووی خۆیان بۆ ئێوه کۆکردۆته‌وه و خۆیان بۆ ئێوه ئاماده کردووه، لێیان بترسن (خۆتان توشی به‌ڵا مه‌که‌ن) به‌ڵام ئه‌وان (واته ئیمانداران) زیاتر باوه‌ڕیان دامه‌زراو بوو، وه وتیان: خوامان به‌سه که یاریده‌ده‌ر و یارمه‌تیده‌رمان بێت.
فَانقَلَبُواْ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ لَّمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُواْ رِضْوَانَ اللّهِ وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِيمٍ ﴿174﴾
ئه‌وسا ئیتر موسوڵمانان گه‌ڕانه‌وه هاوڕێ له‌گه‌ڵ فه‌زڵ و نازو نیعمه‌تیی خوایدا، هیچ ناخۆشیه‌کیشیان بۆ پێش نه‌هات، وه شوێنی ڕه‌زامه‌ندی خوا که‌وتبن و (هه‌ر ئه‌وه‌شیان مه‌به‌ست بوو)، خوای گه‌وره‌ش هه‌ر خۆی خاوه‌نی فه‌زڵ و ڕێزێکی زۆر گه‌وره‌یه.
إِنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءهُ فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿175﴾
ئه‌وه ته‌نها شه‌یتانه که یاوه‌ره‌کانی خۆی ده‌ترسێنێت، ئێوه‌ی (ئیماندار) لێیان مه‌ترسن، بوڵکو هه‌ر له من بترسن ئه‌گه‌ر ئیماندارن. (بێ گومان ترسان له‌خوا ئاسوده‌یی و ئارامیی ده‌به‌خشێت به ئیماندار).
وَلاَ يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن يَضُرُّواْ اللّهَ شَيْئًا يُرِيدُ اللّهُ أَلاَّ يَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِي الآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿176﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) خه‌فه‌ت مه‌خۆ له‌وانه‌ی که به‌په‌له به‌ره‌و کوفر ده‌چن، ئه‌وانه هه‌رگیز ناتوانن هیچ زه‌ره‌رێك به‌خوا بگه‌یه‌نن، خوا ده‌یه‌وێت هیچ به‌شێکیان له قیامه‌تدا پێ نه‌به‌خشێت، سزای سه‌خت و زۆر ناسۆریش بۆیان ئاماده‌یه.
إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُاْ الْكُفْرَ بِالإِيمَانِ لَن يَضُرُّواْ اللّهَ شَيْئًا وَلهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿177﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که کوفریان هه‌ڵبژارد له جیاتی ئیمان، کوفریان کڕی له‌جیاتی باوه‌ڕ، به‌هیچ جۆرێك زه‌ره‌ر به خوا ناگه‌یه‌نن به‌ڵکو سزای به‌ئێش چاوه‌ڕێیانه.
وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِينٌ ﴿178﴾
ئه‌وانه‌ی که کوفریان گرتۆته به‌ر، وا نه‌زانن که مۆڵه‌تمان داون و (نازو نیعمه‌تی دنیامان پێ به‌خشیون) ئه‌وه خێره بۆیان ئێمه بۆیه مۆڵه‌تیان ده‌ده‌ین تا زیاتر گوناهبار ببن وه سزایه‌کی خاجاڵه‌ت ئاوه‌ر چاوه‌ڕێیانه.
مَّا كَانَ اللّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَآ أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىَ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤْمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿179﴾
خوا ئیمانداران واز لێ ناهێنێت هه‌ر وه‌کو ئه‌وه‌ی که ئێستا ئێوه هه‌ن (دڵسۆز و نادڵسۆز، خه‌م خۆرو بێ باك تێکه‌ڵن)، هه‌تا پیس و ناپاك له‌یه‌ك جیا نه‌کاته‌وه (به‌هۆی جۆره‌ها تاقی کردنه‌وه‌و پێشهاته‌وه)، وه خوا جیهانی شاراوه‌تان نیشان نادات (تا ئاینده بزانن)، به‌ڵکو خوا له پێغه‌مبه‌ره‌کانی هه‌ڵده‌بژێرێت (تا له هه‌ندێك نهێنی ئاگادار بن به‌و ڕاده‌یه‌ی که پێویسته)، ده باوه‌ڕ بکه‌ن به خواو پێغه‌مبه‌رانی، خۆ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕی (به‌هێزتان) هه‌بێت و پارێزگار بن و له‌خوا بترسن پاداشتی بێ سنورو نه‌بڕاوه چاوه‌ڕێتانه.
وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَّهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلِلّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿180﴾
ئه‌وانه‌ی که به‌خیلی و ڕه‌زیلی ده‌که‌ن و، له‌و نازو نیعمه‌تانه‌ی خوا پێی به‌خشیون، نابه‌خشن، وا نه‌زانن کارێکی چاك ده‌که‌ن، به‌ڵکو کارێکی خراپ و نادروست ده‌که‌ن.
چونکه ئه‌و شتانه‌ی که نه‌یان ده‌به‌خشی له ڕۆژی قیامه‌تدا ده‌ست ده‌نێته بینیان و ده‌بنه کۆت له گه‌ردنیاندا، (بێگومان) هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه هه‌ر خوا خاوه‌نیانه، وه خوا زۆر ئاگایه به هه‌موو ئه‌و کاروکرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
لَّقَدْ سَمِعَ اللّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ فَقِيرٌ وَنَحْنُ أَغْنِيَاء سَنَكْتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتْلَهُمُ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ ﴿181﴾
بێگومان خوای په‌روه‌ردگار گوفتاری (نابه‌جێی) ئه‌و (جوله‌کانه‌ی) بیست که وتیان: خوا هه‌ژاره‌و ئێمه ده‌وڵه‌مه‌ندین!! ئێمه ئه‌و گوفتارانه یاداشت و تۆمار ده‌که‌ین له‌سه‌ریان، هه‌روه‌ها کوشتنی پێغه‌مبه‌ران به ده‌ستی ئه‌وان به ناحه‌ق له‌سه‌ریان ده‌که‌وێت، (له دۆزه‌خیشدا) پێیان ده‌ڵێین: بچێژن سزای ئاگری سوتێنه‌ر.
ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ ﴿182﴾
(بێگومان) ئه‌و سزایه له سه‌رئه‌نجامی ده‌ست پێشکه‌ری خۆتاندایه، چونکه خوا هیچ جۆره سته‌مێك له به‌نده‌کان ناکات.
الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىَ يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جَاءكُمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿183﴾
(ئه‌و جوله‌کانه‌ی) که ده‌ڵێن: خوا په‌یمانی داوه به ئێمه که به هیچ پێغه‌مبه‌رێك باوه‌ڕ نه‌که‌ین تا قوربانیه‌کمان بۆ نه‌کات و (نه‌یبینین) که ئاگر ده‌یسوتێنێ و له ناوی ده‌بات.
(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: ژماره‌یه‌ك پێغه‌مبه‌ر له پێش منه‌وه ڕه‌وانه‌کراون بۆتان به چه‌نده‌ها (معجزة)وه، وه به‌و داخوازیه‌شه‌وه که ده‌یڵێن..ده‌ی بۆ کوشتانن و (شه‌هیدتان کردن) ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاست ده‌که‌ن؟!
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ جَآؤُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ ﴿184﴾
خۆ ئه‌گه‌ر به درۆیان خستیته‌وه ئه‌وه دڵنیابه که زۆرێك له پێغه‌مبه‌رانی پێس تۆ به درۆ خراونه‌ته‌وه هه‌رچه‌نده جۆره‌ها (معجزة)و نامه‌ی پڕ له ستایش و ئامۆژگاری و کتێبی ڕووناك که‌ره‌وه‌یان پیادا ڕه‌وانه کرابوو.
كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ ﴿185﴾
هه‌موو که‌سێك ده‌بێت بمرێت، هه‌موو که‌سێك ده‌بێت مردن بچێژێت، ته‌نها له ڕۆژی قیامه‌تدا کرێ و پاداشتان به ته‌واوی وه‌رده‌گرن و (ده‌رئه‌نجامی کرده‌وه‌کانتان دێته‌وه ڕێتان) ئه‌وسا ئه‌وه‌ی ڕزگار بوو له ئاگر، ئه‌وه‌ی ده‌رباز بوو له دۆزه‌خ و خرایه به‌هه‌شته‌وه، ئه‌وه ئیتر سه‌رفراز و سه‌رکه‌وتووه، ژیانی دنیاش بێجگه له‌وه‌ی که ڕابواردنێکی خه‌ڵه‌تێنه‌ره (شتێکی تر نیه).
لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ ﴿186﴾
بێگومان تاقی ده‌کرێنه‌وه له ماڵ و دارایی و خۆیشتانا (زه‌ره‌ر له ساماندا ده‌که‌ن، خۆتان توشی ناخۆشی و ئازار ده‌بن) هه‌روه‌ها له خاوه‌نانی کتێبی پێش خۆتان و له موشریك و هاوه‌ڵپه‌رستانه‌وه ئازارێکی زۆر ده‌بیسن (ئه‌وه‌نده بوختان و قسه‌ی نابه‌جێتان بۆ هه‌ڵده‌به‌ستن، وه‌ك ئازار به‌ر گوێتان بکه‌وێت وایه) به‌ڵام ئه‌گه‌ر خۆ ڕاگر بن و پارێزکار بن و له خوا بترسن و (له سنوری ده‌رنه‌چن) به‌ڕاستی ئه‌و هه‌ڵوێسته له کاره په‌سه‌ندو کرده‌وه پایه‌داره‌کانه.
وَإِذَ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاء ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ ﴿187﴾
(یاد بێنه‌ره‌وه) کاتێ که خوا په‌یمانی وه‌رگرت له‌وانه‌ی که کتێبیان پێ به‌خشراوه که ڕوونی بکه‌نه‌وه بۆ خه‌ڵکی و مه‌رامه‌کانی باس بکه‌ن و نه‌یشارنه‌وه‌و (ونی نه‌که‌ن)، که‌چی خستیانه پشت خۆیان و به نرخێکی هه‌رزان فرۆشتیان (ئه‌گه‌ر هه‌موو دنیاش بێت، دینی بۆ بفرۆشێ هه‌رزان فرۆشراوه‌و زه‌ره‌رێکی بێ سنوره) ئای که شتێکی بێ نرخیان کڕیوه و ده‌ستیان که‌وتووه.
لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحْمَدُواْ بِمَا لَمْ يَفْعَلُواْ فَلاَ تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿188﴾
ئه‌وانه‌ی که دڵخۆشن به‌وه‌ی که هه‌یانه، وه حه‌ز ده‌که‌ن باس بکرێن و خه‌ڵکی سوپاسیان بکا له‌سه‌ر کارو چاکه‌یه‌ك که نه‌یانکردووه، وا مه‌زانن (کارێکی چاك ده‌که‌ن) واش دامه‌نێن که ئه‌وانه له ده‌ست سزا ڕزگاریان بووه، به‌ڵکو سزایه‌کی به ئێش چاوه‌ڕێیانه.
وَلِلّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللّهُ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿189﴾
هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر خوا خاوه‌نیانه، وه ئه‌و خوایه ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هه‌یه.
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ ﴿190﴾
به‌ڕاستی له دروست کردنی ئاسمان و زه‌ویدا، وه له جیاوازی شه‌وو ڕۆژدا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی زۆر هه‌ن بۆ که‌سانی ژیرو هۆشمه‌ند.
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿191﴾
ئه‌وانه‌یکه یادی خوا ده‌که‌ن (له کاتێکدا که) به پێوه‌ن یا دانیشتون یا ڕاکشاون (له هیچ حاڵه‌تێکدا یادی ئه‌و زاته فه‌رامۆش ناکه‌ن) وه هه‌میشه بیر ده‌که‌نه‌وه له دروستبوونی ئاسمانه‌کان و زه‌وی (بیر ده‌که‌نه‌وه له هه‌موو وورده‌کاریه‌ك، سه‌رنجی هه‌موو دیارده‌یه‌ك ده‌ده‌ن، وه سه‌رئه‌نجام ده‌ڵێن): پهروهردگارا تۆ ئه‌م هه‌موو دروستکراوانه‌ت بێ هوده‌و بێ ئامانج دروست نه‌کردووه، پاکی و بێگه‌ردی شایسته‌ی تۆیه، ده‌بمانپارێزه له سزای ئاگری دۆزه‌خ.
رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ ﴿192﴾
پهروهردگارا به‌ڕاستی تۆ هه‌رکه‌س بخه‌یته ناو ئاگی دۆزه‌خه‌وه، ئه‌وه ئیتر شه‌رمه‌زارو ریسواو خه‌جاڵه‌تت کردووه، (وه له‌وێ) سته‌مکاران هیچ جۆره پشتیوانێکیان نیه.
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ ﴿193﴾
پهروهردگارا ئێمه گوێمان له بانگ خوازێك بوو، بانگی کردین بۆ ئیمان و (ده‌یگوت) ئیمان بێنن به په‌روه‌ردگارتان (ئێمه‌ش بێ دوودڵی، بێ ماتڵی، خێرا) باوه‌ڕمان کرد، ئیمانمان پێت هێنا. پهروهردگارا ده له گوناهو هه‌ڵه‌کانمان خۆش ببه، وه چاوپۆشی بکه له کرداره ناپه‌سه‌نده‌کانمان، وه (له سه‌ر ڕێبازی) چاکان و (به‌خته‌وه‌ران) بمانمرێنه.
رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ ﴿194﴾
پهروهردگارا ئه‌و به‌ڵێنانه‌مان بۆ ئه‌نجام بده که له سه‌ر زاری پێغه‌مبه‌رانتا به ئێمه‌ت داوه (که سه‌رکه‌وتنه له دنیادا وه به‌هه‌شتی به‌رینه له داهاتودا) وه له ڕۆژی قیامه‌تیشدا خه‌جاڵه‌ت و ڕوو زه‌ردمان مه‌که، بێگومان تۆ به‌ڵێن شکێن نیت و به‌ڵێنی خۆت ده‌به‌یته سه‌ر.
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخْرِجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُواْ وَقُتِلُواْ لأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّن عِندِ اللّهِ وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ ﴿195﴾
(کاتێ که ئیمانداران به‌م شێوه‌یه نزایان کرد، که په‌روه‌ردگاری ئازیزیان فێریان ده‌کات) بێگومان ئه‌و زاته دوعاکانیان لێ وه‌رده‌گرێت (به هاناو هاواریانه‌وه ده‌چێت بۆیه ده‌فه‌رموێت): به‌ڕاستی من هه‌وڵ و کۆشش و کارو کرده‌وه‌ی هیچ کام له ئێوه به‌زایه ناده‌م، چ نێرینه‌و پیاوتان، چ مێینه‌و ئافره‌تان (چونکه) هاوکاری یه‌ك بوون (له چاکه‌و چاکه‌کاریدا) جا ئه‌وانه‌ی کۆچیان کرد، وه له شوێنه‌واری خۆیان ده‌ربه‌ده‌ر کران و ئازارو ئه‌شکه‌نجه دران له پێانوی مندا، وه جه‌نگان و شه‌هید کران، به‌ڕاستی چاوپۆشی ده‌که‌م له هه‌ڵه‌و گوناهه‌کانیان، وه ده‌یانخه‌مه باخ و باخاتی به‌هه‌شته‌وه که جۆبارو ڕوبار به‌ژێر دره‌خته‌کانیداو به‌ناو کۆشکه‌کانیدا ده‌ڕوات، ئه‌مه‌ش پاداشتێکه له‌لایه‌ن خواوه (پێشکه‌شیان ده‌کرێت) وه خوا چاکترین پاداشتی لایه، (بۆ چاکه‌خوازان).
لاَ يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُواْ فِي الْبِلاَدِ ﴿196﴾
هێزو ده‌سه‌ڵاتی ئه‌وانه‌ی که کافرن له وڵاتاندا (ئه‌ی ئیماندار) تۆ له خشته نه‌بات.
مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿197﴾
(ئه‌وه هه‌ر هه‌مووی) ڕابواردنێکی که‌مه (چونکه) له‌وه‌ودوا شوێن و جێگه‌یان دۆزه‌خه، که ناخۆشترین جێگه‌و ڕێگه‌یه.
لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِّنْ عِندِ اللّهِ وَمَا عِندَ اللّهِ خَيْرٌ لِّلأَبْرَارِ ﴿198﴾
به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که پارێزکار بوون و له سزای پهروهردگاریان ده‌ترسان (جێگه‌و ڕێگه‌یان) باخ و باخاتی به‌هه‌شته که جۆبارو ڕووبار به‌ژێر دره‌خته‌کانیداو به به‌رده‌م کۆشکه‌کانی دا ده‌ڕوات هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژیانی هه‌میشه‌یی دا، ئه‌م شوێنانه‌ش له‌لایه‌ن خواوه ئاماده کراوه، ئه‌ڵبه‌ته ئه‌وه‌ی که لای خوایه چاکترو به نرختره بۆ چاکه‌کاران و خواناسان.
وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَمَن يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِمْ خَاشِعِينَ لِلّهِ لاَ يَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿199﴾
هه‌ندێك که‌س هه‌یه له خاوه‌نانی کتێب که باوه‌ڕی به خوا پته‌وو دامه‌زراوه، هه‌روه‌ها به‌و (قورئانه‌ش) که بۆ ئێوه ڕه‌وانه کراوه، وه به‌و کتێبانه‌ش که بۆ خۆیان ڕه‌وانه کرا، ئه‌وانه ترسی خوایان له دڵدایه‌و مه‌به‌ستیانه خوا لێیان ڕازی بێت، ئایه‌ته‌کانی خوا به نرخێکی که‌م (یاخود به هیچ نرخێك) نافرۆشن، ئه‌وانه پاداشتی (ئیمان و باوه‌ڕی) خۆیان لای پهروهردگاریان وه‌رده‌گرن، به ڕاستی خوا به خێرایی لێ پرسینه‌وه ئه‌نجام ده‌دات (تا به زوویی به‌خته‌وه‌ران بخاته به‌هه‌شته‌وه‌و ناپوخته‌کانیش له دۆزه‌خ توند ده‌کات).
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿200﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕتان هێناوه خۆگر بن و خۆڕاگریی و ئارامگریی به‌سه‌ر خۆتاندا بێنن، هه‌وڵ بده‌ن هه‌میشه له سه‌نگه‌ری هه‌وڵ و کۆشش دا بن، له خوا بترسن و پارێزکار بن به‌ڵکو سه‌رفرازیی (هه‌میشه‌یی) به‌ده‌ست بێنن.
|