 ٨٠: سورة عبس بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
عَبَسَ وَتَوَلَّى ﴿1﴾
رووی گرژ کردو ڕووی وه‌رگێڕا (مه‌به‌ست پێغه‌مبه‌ره صلی الله علیه وسلم کاتێك که “عبدالله کوڕی ام مکتوم” که ئیماندارێکی نابینا بوو هات بۆ خزمه‌تی، له کاتێکدا که هه‌ندێ له سه‌رانی قوڕه‌یشی کۆکردبوه‌وه به ئومێدی هیدایه‌تیان، عبدالله وتی: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا، خوا چی فێر کردووی منیش فێر بکه، پێغه‌مبه‌ر پێی ناخۆش بوو که قسه‌کانی پێ ده‌بڕێت، له‌به‌ر ئه‌وه ڕووی گرژ کردو ڕووی وه‌رگێڕا، بۆیه سه‌ره‌تای ئه‌م سوره‌ته دابه‌زی که گله‌ییه له پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم).
أَن جَاءهُ الْأَعْمَى ﴿2﴾
کاتێك که نابیناکه هات بۆلای.
وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى ﴿3﴾
جا تۆ چووزانیت به‌ڵکو ئه‌و هاتبێت تا دڵ و ده‌رونی خاوێن بکاته‌وه.
أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّكْرَى ﴿4﴾
یاخود یاداوه‌ری وه‌ربگرێت و به‌هره‌و سود له یادخستنه‌وه وه‌ربگرێت.
أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى ﴿5﴾
به‌ڵام ئه‌وه‌ی که خۆی بێناز نیشان ده‌دات و نایه‌وێت ڕێنومایی وه‌ربگرێت.
فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّى ﴿6﴾
تۆ له‌گه‌ڵ ئه‌ودا کۆده‌بیته‌وه‌و گرنگیی به‌و ده‌ده‌یت و ڕوو له‌و ده‌که‌یت.
وَمَا عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى ﴿7﴾
جا تۆ هیچ گوناهبار نابیت که ئه‌و ئیمانی نه‌وێت و پاك و پوخته‌کردنی ده‌روونی نه‌وێت.
وَأَمَّا مَن جَاءكَ يَسْعَى ﴿8﴾
به‌ڵام ئه‌وه‌ی که خۆی هاتووه بۆلات و کۆشس ده‌کات و مه‌به‌ستێتی که شاره‌زای به‌رنامه‌ی خوا ببێت.
وَهُوَ يَخْشَى ﴿9﴾
وه ترسی خواو لێپرسینه‌وه‌ی له دڵدایه.
فَأَنتَ عَنْهُ تَلَهَّى ﴿10﴾
تۆ گوێ به‌و ناده‌یت و گرنگی به‌و ناده‌یت و ڕووی لێ وه‌رده‌گێڕیت.
كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَةٌ ﴿11﴾
نه‌خێر، وا مه‌که‌و وا مه‌به، چونکه ئه‌م ئایه‌ته، ئه‌م سوره‌ته یادخستنه‌وه‌و ئامۆژگاریه.
فَمَن شَاء ذَكَرَهُ ﴿12﴾
ئه‌وه‌ی بیه‌وێت یاداوه‌ری لێ وه‌رده‌گرێت.
فِي صُحُفٍ مُّكَرَّمَةٍ ﴿13﴾
له چه‌ندین لاپه‌ڕه‌ی به‌ڕێزو پیرۆزدا هه‌ڵگیراوه‌و له (لوح المحفوظ) وه‌رگیراوه.
مَّرْفُوعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ ﴿14﴾
که به‌رزو بڵندو پاك و خاوێنن.
بِأَيْدِي سَفَرَةٍ ﴿15﴾
به ده‌ستی فریشته‌ی باڵیۆزی (شاره‌زاو وریاو لێهاتوو گه‌یه‌نراوه).
كِرَامٍ بَرَرَةٍ ﴿16﴾
که به‌ڕێزو خواناس و ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردارن.
قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ ﴿17﴾
ئه‌ی ئاده‌میزاد، به کوشت بچیت، چه‌نده کافریت، سپڵیه، چه‌نده خوا نه‌ناس و یاخییه، یاخود به کوشت چێت ئاده‌میزاد چی وای لێکردووه که کافر بێت؟! چ پاساوێکی هه‌یه بۆ خوانه‌ناسی و یاخیبوون.
مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ﴿18﴾
(بۆ بیرناکه‌نه‌وه) له‌چی دروست کردووه؟!
مِن نُّطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ ﴿19﴾
له نوتفه‌یه‌ك (له خاڵێکی زۆر ىجوك که با چاو نابینرێت) دروستی کردووه‌و هه‌موو ئه‌ندامانی ده‌رو ناوی پێ به‌خشیوه‌و ئه‌ندازه‌گیریی وردی له دروستکردنیدا ئه‌نجامداوه، (کات و شوێنی له دایك بوون و مردنی بۆ دیاری کردووه).
ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ ﴿20﴾
له‌وه‌ودوا ژیانی بۆ ئاسان کردووه‌و سه‌رپشکی کردووه له په‌یڕه‌وکردنی ڕێگای چاکه یان خراپه، ئیمان یان کوفر، (دوای ئه‌وه‌ی که ده‌ستنیشانی هه‌ردووکیانی بۆ کردووه‌و سه‌رئه‌نجامی ڕوونکردۆته‌وه.
ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ ﴿21﴾
له‌وه‌ودوا ده‌یمرێنێت و ده‌یخاته ناو گۆڕه‌وه.
ثُمَّ إِذَا شَاء أَنشَرَهُ ﴿22﴾
پاشان هه‌ر کارێك بیه‌وێت زیندووی ده‌کاته‌وه.
كَلَّا لَمَّا يَقْضِ مَا أَمَرَهُ ﴿23﴾
(له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو ڕاستیانه‌دا) نه‌خێر (زۆربه‌ی) ئاده‌میزاد فه‌رمانی خوا به‌جێ ناهێنێت و به‌نده‌یه‌كی چاك نیه.
فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ ﴿24﴾
ده‌با ئاده‌میزاد سه‌یری خواردنه‌که‌ی بکات و سه‌رنجی بدات و بیری لێبکاته‌وه.
أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا ﴿25﴾
ئێمه ئاومان بۆ ڕژاندۆته خواره‌وه‌و باراندوومانه.
ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا ﴿26﴾
له‌وه‌ودوا زه‌ویمان بۆ له‌ت له‌ت و قاژ قاژ کردووه.
فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ﴿27﴾
دانه‌وێڵه‌مان تیادا ڕواندووه.
وَعِنَبًا وَقَضْبًا ﴿28﴾
جۆره‌ها ترێ و جۆره‌ها سه‌وزه‌واتمان (پێشکه‌ش کردووه).
وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا ﴿29﴾
هه‌روه‌ها زه‌یتون و دارخورمایش.
وَحَدَائِقَ غُلْبًا ﴿30﴾
وه باخچه‌ی ده‌وره‌دراو به دارخورما یان دروختی تر، یاخود باخی چڕ و پڕ.
وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ﴿31﴾
جۆره‌ها میوه‌ش، هاوڕێ له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و گژو گیایانه‌ی که خواکرده‌و ماڵات ده‌یخوات له له‌وه‌ڕگاکاندا.
مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿32﴾
(هه‌موو ئه‌مانه ئاماده‌مان کردووه) تا خۆتان و ماڵاته‌کانتان سوودی لێ وه‌ربگرن.
فَإِذَا جَاءتِ الصَّاخَّةُ ﴿33﴾
جا کاتێك که قیامه‌ت به‌رپا بوو به‌هۆی ده‌نگێکی به‌هێزی گوێ کپکه‌ره‌وه.
يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ ﴿34﴾
ئه‌و ڕۆژه (هێنده سامناکه) برا له ده‌ست براکه‌ی هه‌ڵدێت و ڕاده‌کات و خۆی لێ ده‌شارێته‌وه.
وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ ﴿35﴾
هه‌روه‌ها له‌ده‌ست دایك و باوکی.
وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ ﴿36﴾
له‌ده‌ست هاوسه‌رو کوڕه‌کانی.
لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ ﴿37﴾
هه‌رکه‌سێک له‌وانه هه‌رکه‌سێك سه‌رگه‌رمی کێشه‌ی خۆیه‌تی، ناتوانێت فریای که‌سی تر بکه‌وێت.
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُّسْفِرَةٌ ﴿38﴾
له‌و ڕۆژه‌دا ڕووخسارانێك گه‌ش وجوان و ڕوون و شادن.
ضَاحِكَةٌ مُّسْتَبْشِرَةٌ ﴿39﴾
ده‌م به پێکه‌نین، مژده‌و شادییان لێ ده‌دره‌وشێته‌وه.
وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهَا غَبَرَةٌ ﴿40﴾
ڕه‌خسارانێکیش هه‌ن که گرژو تاڵ و ترش و تۆزاوی و په‌ست و غه‌مگینن.
تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ ﴿41﴾
دێزی و ڕه‌شی و دایپۆشیون.
أُوْلَئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ ﴿42﴾
ئا ئه‌وانه بێ باوه‌ڕو خوانه‌ناس و تاوانبارو گوناهکاره‌کانن.
|