 ئایدۆلۆژیای ئیسلام چیە؟
ئیسلام دینە، بەڵام "بیروباوەڕ و بانگەواز و خەڵکەکەی دەبنە ئایدۆلۆژیا".. هەموو ئەمانەی باسمان کرد لە دینەوە سەرچاوەیان گرتوە کە ئاینی پیرۆزی ئیسلامە..
بیرو باوەڕەکانی تر لەسەر بنەمای فەلسەفە ئایدۆلۆژیا دروست دەکەن؛ ودەیکەنە ڕێباز، چونکە فەلسەفە باڵا بەرزترە لە زانست.. بەو پێیەی زانست بۆخۆی دیارەو کۆمەڵێك هاوکێشەو بیردۆز ئەنجامێکی زانستیت پێدەبخشێت، بەڵام فەلسەفە گەڕانە بە دوای وونبوەکانی ژیان هەموو ئەو شتانەی کە زانست نەیسەلماندوە وەڵامی نەداوەتەوە ئەو لە ناو خۆیدا جێگای بۆ کردۆتەوە. ئاین لە هەموویان گەردن بەرزترە، چونکە وەڵامی فەلسەفەی داوەتەوە لەئەنجامی ئاینەکان فەیلەسوف دروست بووە، ئەستێرەی ئیسلام لە ئاسماندا بە درەوشاوەی ماوەتەوە و هەموویانی بە جیهێشت، وەڵامی هەموو پرسیارەکان بە شوێنکەوتوانی ئەداتەوە، کۆتای جیهانی دیاری کردوە، داهاتوی مرۆڤی روونکردۆتەوە، ئیسلام وەڵامی هەموو ئەو پرسیارانەی داوتەوە کە باس لە بوون و گەردون و ژیان و دەسەڵات و مرۆڤ دەکەن.
کەواتە رۆژئاوا لەوە دەترسێت ئەگەر ئیسلام بە ئایدۆلۆژیا رووبەڕویان بێتەوە ئەوا ئەوان دەبێت بەرانبەرەکەیان کە ئیسلامە خەو لێبخەن، یان سەرخۆشی بکەن، وەك بۆماوەی دوو سەدە دەڕوات ئەو کارەیان کردوە نەیان توانیوە رووبەڕوی ئایدۆلۆژیاکەی ببنەوە..
ئایدۆلۆژیای ئیسلامی پێکهاتوە لە باڵەخانەیەكی سێ نهۆمی لە ناو هەر نهۆمێکدا چەند پایەیەکی تێدایە..
نهۆمی یەکەم: مەنهەج
نهۆمی دووەم: کۆمەڵسازی
نهۆمی سێیەم: بزاوت
یەکەم : مەنهەج چیە؟..
مەنهەج رۆحی ئایدۆلۆژیایە و بە مانای ئەو بەرنامە تۆکەمەیەیە کە پایەکانی ئاینی ئیسلامی پێك هێناوە کە بریتیە لە قورئان و سوننەت واتا ( قورئان و سیرەی پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) لەگەڵ هاوەڵان)..
بۆ ئەوەی بنەمای ئایدۆلۆژیای ئیسلامی دامەزرێنیت پێویستت بە چەند پایەیەکە لەم مەنهەجەدا..
پایەی یەکەم: دیدی بیروباوەڕ؛ واتا بنەمای بیروباوەڕت لەسەر چی دادەمەزرێت، سەلەف، موعتزیلە، ماتوریدی، ئەشعەری، مورجیئە..وەهەروەها دەبێت بیروباوەڕی روونت هەبێت، کە سوپاس بۆ خوا ئێمەی ئەهلی سوننەت و جەماعەین.
پایەی دووەم: دیدی هزر و جیهانبینی؛ تێگەیشتنت بۆ گەرودن و مرۆڤ و دەسەڵات و ژیان..وەهەروەها واتا بۆچونی دیدو فیکری بۆ ئەم ژیانە.
پایەی سێیەم: بەرنامەی سیاسی و گوتاری سیاسی(پەیڕەو پرۆگرامی ناوخۆ)؛ بە واتای پاراستنی مافی مرۆڤ و ژینگە و فرەدیدی و پرۆژەی ئابوری و ئیدارەی سیاسی کە پێكهاتووە لە(خاك و خەڵك و دەسەڵات و سەربەخۆی).
پایەی چوارەم: مەنهەجی پەروەردە(قیەم)، ئەمە پێکهاتەی ڕەوشتە(سلوك)ە لە بنەڕەتدا لەسەر سێ بنەما پێك دێت(پاڵفتەی دڵ و دەرون(تزکیەی نەفس)، ڕەفتارو ڕەوشت، ئادابی ناو کۆمەڵگا و نەریتی ڕەسەن).
کۆمەڵسازی چیە؟..
کۆمەڵسازی لاشە و پەیکەری ئایدۆلۆژیایەو بەو مانایەی کە ئایدۆلۆژیاکە بە گەڕدەخات لە تیۆریەوە دەیکاتە هێزێکی پراکتیکی و لە مەیداندا دەیجوڵێنێت..
کۆمەڵسازی ئیسلامی خاوەنی سێ پایەی تایبەتی خۆیەتی نە زیاد دەکات نەکەم، بێ یەکیش ناکرێن..
پایەی یەکەم: ڕەمز سەرکردە(قیادی) ڕێبەر یاخود کۆمەڵ.. ئەو کەسەی کە پیادەی ئایدۆلۆژیەکە دەکات و بەرنامەو پلانی بۆ دەکێشێت ، دەست نیشانی تەوەرەکانی دەکات و ئاراستەی نوخبە دەکات..
پایەی دووەم: نوخبەی هەڵبژێراو یاخود بژار کراو، ئەم کۆمەڵە بە جوانی و بە چاکی لە بنەماکانی ئەم ئایدۆلۆژیایە یاخود رێبازە تێگەیشتون لە نێوانی رێبەرو (قیادە) ڕێكخەری جەماوەرن، هەموو جەماوەرەکە پۆلین دەکەن و پەروەردەیان دەکەن، توانا و ووزەکانیان بە گەڕ دەخەن و کەسایەتیەکان دەناسن و لە جێگای شیاو بەکاریان دێنن..
پایەی سێیەم: جەماوەر، ئەو تواناو ووزەن کە دەبنە هەوێنی شۆڕش و دامەزراندنی سیستەم و دەسەڵات و ژیار و شارستانیەت..
بزاوت چیە؟..
بزاوت خۆراکی هەموو ئایدۆلۆژیایەکە تاکو کۆمەڵ پەرورەدە کات لەسەری بۆ بڵاوکردنەوەی ئایدۆلۆژیاکەو ڕێکخستن و ئیدارەو چاودێری وپلاندانان لەسەری..
بزاوت خاوەنی دووپایەی سەرەکیە..
پایەی یەکەم: بانگەواز و هەڵوێست؛ بەواتای (بەلاغ و شاهیدی دان) هەڵوێستیش بە واتای هەڵوێستمان لە ( فرەدیدی، مافی مرۆڤ.. گووتاری سیاسی بەرانبەر لە هەموو ڕەهەندەکانی ژیاندا)..
پایەی دووەم: ستراتیژیەت و قۆناغکاری؛ بە مانای دەست نیشان کردنی ئامانج بە گوێرەی قۆناغەکانی ئەو زەمینەیە کە ئامانجی دارول ئیسلامە کە پێکهاتەکەی بنەمای سیستەم و دەسەڵاتی ئیسلامییە بریتی یە لە (حاکمیەت، دادگەری، گوێڕایەڵی، شورا)..
ئەوەی کە ئاماژەم پێدا بریتی یە لە ئایدۆلۆژیای ئیسلامی..
به‌روار: 06/09/2019
بینین: 2064
|